­شوره سر چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟

شوره ­سر یکی از بیماری‌های شایع است که در سنین مختلف رخ می‌دهد. این شوره­ها مسری نیستند، خطر خاصی هم برای بدنتان ندارند، اما ممکن است از نظر نظافت و زیبایی، مشکلاتی را برای شما به وجود بیاورند. اگر می‌خواهید با شوره سر، عوارض آن و راه‌های درمانش آشنا شوید، پیشنهاد می­کنیم تا انتها این مقاله با ما همراه باشید!

شوره ­سر یا Dandruff  با اسم علمی Pityriasis simplex capillitii عارضه ریخته شدن سلول‌های اسکالپ است. پوست انسان در خارجی‌ترین سطح خود، به‌خاطر داشتن کراتین، به طور مداوم درحال بازسازی سلولی است. به­همین دلیل، سلول‌های لایه بیرونی آن در تماس مداوم با فضای اطراف از بین می‌روند و سلول­های جدیدی جایگزین آن می‌شوند. اگر در اسکالپ سر، این روند مرگ سلولی افزایش پیدا کند، به شکل شوره ­سر قابل­مشاهده است.

علائم شوره سر

• پوسته ­پوسته شدن پوست سر، مو، ابرو، ریش یا سبیل
• خارش پوست سر
• پوسته ­پوسته شدن سر نوزادان (کلاه گهواره)
• گاهی ممکن است در سرتان احساس سوزش کنید
• گاهی ممکن است احساس کنید سرتان دچار زخم یا جراحت شده است
• روی پوست سر، تکه‌های چرب دیده می‌شود
• در موارد شدید، پوست سر قرمز و متورم می‌شود
• ریزش موقتی مو
• ورقه ­ورقه شدن پوست سر که در آب و هوا‌ی سرد، وخیم‌تر می‌شود

علت به ­وجود آمدن شوره سر چیست؟

شوره ­سر می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، ازجمله:

• پوست تحریک­ شده و چرب سر
• حساسیت پوست سر به محصولات مراقبت از مو
• نشُستن مو با شامپو به اندازه کافی، رعایت‌نکردن بهداشت مو یا باقی­ماندن شامپو روی موها در حین شستشو
• بروز قارچ‌هایی مانند مخمر مالاسزیا؛ مالاسزیا بیشتر در پوست سر بزرگسالان رشد می­کند.
• ابتلا به بیماری‌های پوستی: بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس، وضعیتی التهابی را برای پوست ایجاد می‌کنند که باعث تجمع سریع، خشن و خشک سلول‌های مرده پوست به صورت فلس‌های ضخیم می‌شود که ما این فلس‌ها را به نام شوره سر می‌شناسیم.
• سن: شوره سر معمولاً از دوران جوانی فرد شروع می‌شود و تا سنین میان‌سالی او ادامه می‌یابد. این بدان معنی نیست که افراد مسن دچار شوره سر نمی‌شوند. شوره ­سر برای برخی از افراد می‌تواند مادام­العمر باشد.
• ابتلا به بیماری‌های خاص: بیماری‌هایی مانند پارکینسون، HIV مثبت یا سایر بیماری‌هایی که بر سیستم عصبی بدن تأثیر می‌گذارند، خطر شوره­ سر را افزایش می‌دهند.
• عدم تعادل هورمون‌ها به‌خصوص آندروژن‌ها می‌تواند باعث ایجاد شوره ­سر شود
• تغذیه نادرست و ناسالم، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
• استرس زیاد و تعریق ناشی از آن

قارچ: دو گونه از قارچ‌ها هستند که باعث شوره سر می‌شوند: مالاسزیا و ستریکتا و مالاسزیا گلوبوسا. این نوع قارچ‌ها برای رشد، نیاز به چربی پوست انسان دارند. روی پوست انسان ساکن می‌شوند و چربی سر را به اسید‌های چرب دلخواه خودشان تجزیه می‌کنند و باعث ایجاد شوره ­سر می‌شوند.

• کمبود خواب

آسیب‌هایی که سشوار زدن و فر کردن بیش از حد به مو وارد می‌کند، همین­طور، آسیب‌های ناشی از رنگ کردن و بابلیس کشیدن زیاد مو باعث شوره سر می‌شود.

عوارض شوره سر

شوره­ سر، به‌خاطر عوارضی که دارد، می‌تواند برای سلامتی‌تان بسیار مضر باشد. برخی از عوارض شوره­ سر عبارت­اند از:

۱. جوش

اگر پوستتان نسبت به جوش آسیب‌پذیر است، شوره سر می‌تواند آن را بدتر کند؛ بنابراین، سعی کنید که موهایتان روی صورتتان نریزد.

۲. جوش‌های پشت

شوره سر یکی از شایع‌ترین علت ایجاد جوش‌هایی است که روی بازوها و پشتمان مشاهده می‌کنیم.

۳. ریزش مو

خارش مداوم پوست در اثر وجود شوره سر، باعث ریزش مو می‌شود.

۴. عفونت چشم

آماس پلک هم یکی دیگر از عفونت‌های شایع چشم است که به ­خاطر شوره ­سر رخ می‌دهد. شوره­ سر باعث می‌شود که پلک چشم‌ها، دچار عفونت، قرمزی، خارش و التهاب شود و پوسته‌هایی شبیه شوره روی مژه‌ها ایجاد شود.

۵. پسوریازیس

شوره سر می‌تواند باعث ایجاد پسوریازیس شود. پسوریازیس، نوعی بیماری پوستی است که باعث پوسته­پوسته شدن و ایجاد لکه‌های ضخیم قرمزرنگ روی پوست سر، پشت گوش و کمر شما می­شود.

انواع شوره سر

شوره­ سر به دو شکل شوره­ سر خشک و شوره­ سر چرب بروز پیدا می‌کند که تعریف و مشخصات هر کدام از آن‌ها را در زیر خواهیم دید:

• شوره خشک

شوره‌های خشک، لایه‌هایی از پوست سر هستند که سفید، مسطح و قابل­دیدن هستند. این لایه‌ها به‌راحتی از پوست سر جدا می‌شوند. کسانی که به شوره‌های خشک مبتلا هستند، معمولاً مو‌های خشکی دارند و شوره خشک در بیشتر موارد، باعث خارش آزاردهنده‌ای می‌شوند که این خاراندن، روند افزایش و تکثیر را تند‌تر می‌کند و باعث افزایش شوره ­سر می‌شود.

• شوره چرب

در شوره‌های چرب، ذرات کوچک‌تر، گردتر و کمی زردرنگ هستند. این ذرات، به‌صورت ذرات چربی به پوست سر می‌چسبند و جداکردن آن‌ها مثل شوره‌های خشک، کار ساده‌ای نیست و باعث ایجاد زخم روی پوست می‌شود. با خاراندن پوست سر، اگر شوره‌ها از نوع چرب باشند، فرد دچار ریزش شدید مو می‌شود و به همین دلیل بهتر است از خاراندن سر در این شرایط، اکیداً خودداری کنید.

درمان‌های خانگی شوره سر

بیشتر وقت­ها می­توانید شوره ­سر را در منزل و با مواد ساده­ای که در اختیار دارید، درمان کنید. نمونه­هایی از درمان­های خانگی شوره ­سر عبارت­اند از:

۱. درمان شوره سر با ماست

ماست یکی از مواردی است که برای ازبین‌بردن شوره سر عالی است. تنها کافی است چند قاشق ماست ساده و تازه را کمی هم بزنید و روی پوست سر‌تان بمالید. اجازه دهید ۲۰ دقیقه روی پوستتان بماند و بعد آن را بشویید.

۲. درمان شوره ­سر با سرکه

سرکه هم یکی از بهترین مواد برای درمان شوره ­سر است. مقدار کمی سرکه سفید یا سیب را با آب به‌خوبی مخلوط کنید. بعد از این­که موها را با شامپو شستشو دادید، مقدار کمی از این مخلوط را در کف دستتان بریزید. بر روی پوست سرتان بمالید و اجازه دهید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بماند. بعد موها را کاملاً با آب شستشو دهید و این روش را یک هفته یا در صورت لزوم، دو هفته تکرار کنید.

۳. درمان شوره ­سر با نارگیل

کمی روغن نارگیل را برروی حرارت غیرمستقیم اجاق و به روش بن‌ماری، گرم کنید و با آن پوست سر خود را به‌آرامی ماساژ دهید. اجازه دهید روغن نارگیل یک شب روی موهایتان بماند و صبح روز بعد، آن را با شامپو شستشو دهید.

۴. درمان شوره ­سر با روغن درخت چای

روغن درخت چای هم یکی از مواد ضدالتهابی است که برای عارضه‌های پوست و مو می‌تواند بسیار مفید باشد. کمی روغن درخت چای را در کف دستتان بریزید و با آن پوست سرتان را به‌آرامی ماساژ دهید. بگذارید یک شب روی پوستتان بماند و صبح آن را آبکشی کنید.

۵. درمان شوره سر با لیمو

لیمو هم یکی دیگر از مواد خوب برای درمان شوره سر است. ابتدا موهایتان را با شامپو شستشو دهید. بعد، کمی آب­لیمو را روی پوستتان بریزید و آن را ماساژ دهید. به‌خاطر خاصیت اسیدی که آب‌لیمو دارد، نگذارید بیشتر از ۱ تا ۲ دقیقه روی پوستتان بماند و سریع کار آبکشی را انجام دهید.

۶. درمان شوره سر با تخم‌مرغ

۲ عدد تخم‌مرغ را بشکنید و زرده‌ها و سفیده‌ها را با هم مخلوط کنید. این مخلوط را روی پوست سرتان بمالید و بگذارید یک ساعت روی موهایتان بماند. بعد از یک ساعت، موها را کاملاً بشویید و خشک کنید.

۷. درمان شوره سر با اسپند

اسپند یکی از گیاهان معروف ایرانی است که دود غلیظ آن برای ضدعفونی هوا، دور کردن حشرات و خوشبو کردن فضا استفاده می‌شود. اسپند همین‌طور دارای خواص درمانی بسیار زیادی است که یکی از آن‌ها، درمان شوره ­سر است. یک قاشق اسپند خشک را آسیاب کنید و با یک لیوان آب­جوش مخلوط کنید و بگذارید ۱۵ دقیقه دم بکشد. بعد از این­که کمی سرد شد، آن را به ریشه موها بمالید. موها را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید و اجازه دهید ۴۵ دقیقه در همان حال بماند. سپس، موها را با آب­گرم آبکشی کنید.

علت شوره سر در پاییز

همان­طور که گفته شد، علت اصلی شوره سر، لایه­لایه شدن پوست قدیمی سر و جایگزین شدن لایه‌های جدید است. هر ماه، معمولاً پوست سر مراحل رشد خود را طی می‌کند، بیرون ریخته شده و لایه‌های جدید جایگزین آن می‌شود. گاهی این روش‌، به­شکل غیرطبیعی سرعت می‌گیرد. به عنوان مثال، در فصل پاییز و با تغییرات آب‌وهوایی فصل، سلول‌های مرده، بیشتر چربی ترشح می‌کنند و شوره سر در این فصل و فصل زمستان بیشتر از مواقع دیگر سال می‌شود.

برای جلوگیری از شوره ­سر در فصل پاییز:

• پوستتان را با ناخن نخراشید؛ چون پوست در این فصل، به‌خودی‌خود خشک است.
• رژیم غذایی سالمی داشته باشید و ویتامین‌های مختلف را در این فصل مصرف کنید.
• از شامپو‌های ملایم و ضدشوره در پاییز استفاده کنید.
• از خوردن غذاهای چرب و شور در فصل پاییز خودداری کنید.

راه‌های پیشگیری از شوره ­سر

بهترین درمان، پیشگیری است و قبل از ابتلا به هر بیماری یا عارضه‌ای، بهتر است از وقوع آن جلوگیری کنیم. شوره سر، عارضه خطرناکی نیست اما درمان آن می‌تواند دشوار و زمان‌بر باشد، به همین دلیل، پیشگیری از شوره ­سر می­تواند موضوع مهمی باشد. در زیر، چند روش برای پیشگیری از شوره سر آمده است:

۱. پیشگیری از کم ­آبی بدن

میزان نوشیدن می‌تواند بر مشکل شوره­ سر شما تأثیرگذار باشد. اگر آب موردنیاز بدنتان، تأمین باشد، احتمال این­که دچار شوره ­سر شوید، کاهش پیدا می‌کند. نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز را فراموش نکنید. همین‌طور، از میوه‌ها، سبزیجات سرشار از آب هم استفاده کنید و از نوشیدن زیاد قهوه و چای پرهیز کنید.

۲. رژیم غذایی‌تان را اصلاح کنید.

به‌منظور پیشگیری از شوره سر، در رژیم غذایی‌تان، مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳، روی و ویتامین B6 را جا بدهید. از جمله این مواد می‌توان به جوانه گندم، سبوس، گردو، جگر، فلفل، ماهی، سیب‌زمینی، بادام‌هندی، تخم‌مرغ، زیتون و سبزی‌های خام اشاره کرد. به‌خاطر داشته باشید که حتماً از مصرف غذاهای بسیار تند یا شیرین و بسیار چرب پرهیز کنید.

۳. در معرض نور خورشید قرار بگیرید.

نور خورشید باعث بهبود تولید ویتامین D3  می‌شود و تولید چربی‌های سالم روی پوست را تحریک می‌کند. برای پیشگیری از شوره ­سر، چند دقیقه ایی از روز، زمانی که نور خورشید خیلی شدید نیست، مثل اوایل صبح یا اواخر بعدازظهر در معرض نور خورشید قرار بگیرید.

۴. استرستان را کنترل کنید.

استرس، یکی دیگر از دلایل بروز شوره­ سر است. استرس و اضطراب می‌تواند تعادل شیمیایی را در بدن انسان تغییر دهد و باعث ترشح بیش از حد چربی روی پوست و در نتیجه، افزایش میزان شوره ­سر شود. برای مدیریت استرستان، مدیتیشن انجام دهید یا از روش‌هایی که به آرامش ذهن و بدنتان کمک می‌کند، استفاده کنید تا بتوانید استرستان را کنترل کنید.

۵. از شانه یا برس‌های مرغوب استفاده کنید.

شانه نکردن روزانه موها نیز یکی از دلایل ایجاد شوره­ سر است. شانه‌زدن یا برس کشیدن مداوم و صحیح موها باعث از بین بردن پوسته‌های خشک روی پوست سر می‌شود و همین‌طور، جریان خون را به سمت پوست سر هدایت می‌کنند که باعث تقویت موهایتان می‌شود.

نکات مهم درمورد شانه یا برس:

• از شانه یا برس‌های مرغوب استفاده کنید.
• شانه یا برستان را با کسی شریک نشوید.
• شانه یا برس را با آب­گرم شستشو دهید تا چربی پوست و آلودگی‌ها از روی آن پاک شوند.
• ترجیحاً از شانه‌ها یا برس‌های چربی که دارای خواص بسیار مفیدی هستند، استفاده کنید.

درمان شوره سر با شامپو‌های ضد شوره

شامپو‌های ضد شوره، اغلب حاوی یکی از ترکیبات زیر هستند:

• کل‌تار(قطران زغال‌سنگ): این ماده، سرعت پوسته­پوسته شدن سلول‌های پوست را کاهش می‌دهد و مشکلاتی مانند شوره، پسوریازیس و درماتیت سبوره‌ای را درمان می‌کند.
• سالیسیلیک اسید: این ترکیب به از بین‌بردن پوسته سرکمک می‌کند اما باعث خشکی سر و پوسته پوسته شدن آن هم ممکن است بشود. بنابراین، بهتر است پس از استفاده از آن، با روغن‌های گیاهی سبک، مثل روغن نارگیل، زیتون و گردو موهایتان را کمی چرب کنید.
• پیروکتین‌اولامین: این ماده خواص ضد قارچی دارد و در کنترل قارچ‌هایی که عامل ایجاد شوره سر هستند، نقش موثری دارد.

نکات لازم برای استفاده از شامپو‌های ضد شوره

• دستورالعمل شامپوها را بخوانید و براساس آن‌ها عمل کنید. بعضی از شامپوها لازم است چند دقیقه روی سر بمانند و برخی دیگر، باید بلافاصله شسته شوند.
• اگر شامپوی ضدشوره، تاثیر خودش را بر روی موهایتان از دست داده‌‌است، یک نوع و برند جدید را امتحان کنید.
• دقت کنید که بعضی ازترکیبات موجود در شامپو‌های ضد شوره می‌توانند رنگ موی بلوند، خاکستری و سفید را تغییر دهند.

اگر چند هفته از شامپوها استفاده کردید، اما آثار شوره هنوز روی شانه­ هایتان نمایان است، حتماً با دکتر مو مشورت کنید.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

شوره­ سر معمولاً با درمان‌های خانگی یا استفاده از شامپوهای ضد شوره، درمان می‌شود. این درمان، ممکن است زمان­بر باشد، اما معمولاً شوره­ سر خطر زیادی برای بدن ایجاد نمی‌کند. با این حال، در موارد زیر سعی کنید حتماً به پزشک پوست و مو مراجعه کنید:

• اگر نشانه‌هایی از عفونت، قرمزی، رطوبت یا تورم را مشاهده کردید.
• اگر پوست سرتان بسیار خارش دارد.
• اگر پسوریازیس، اگزما یا جوش‌های مشکوک را روی پشت، کمر، بازوها، پشت گوش‌ها و روی پلک‌هایتان مشاهده کردید.
• اگر پس از چند هفته درمان، شوره‌های سرتان بهبود پیدا نکرد.

۷ راه ساده و موثر درمان خانگی شوره سر

درمان سریع شوره سر، کار نسبتا راحتی است و راه‌های مختلفی برای از بین بردن آن وجود دارد که در اینجا چند روش ، برای درمان قطعی شوره سر که به درمان شوره سر دکتر خیراندیش شهرت دارد را به شما معرفی خواهیم کرد:

• درمان خانگی شوره سر با ماست

ماست، یک ماده بسیار موثر برای تقویت پوست و مو است، برای درمان سریع شوره سر می‌توانید مقداری ماست بر روی پوست سر خود بمالید و اجازه دهید حدود ۲۰ دقیقه بر روی موهای شما بماند و بعد ان را شسته و با یک شامپو مناسب موهای خود را تمیز کنید.

• درمان خانگی شوره سر با نمک

استفاده از نمک برای درمان خانگی شوره سر نیز بسیار موثر است. نمک باعث از بین بردن سلول‌های مرده و باز کردن منافذ پوست می‌شود، تولید چربی اضافی توسط پوست را کنترل و باعث رطوبت رسانی به سطح پوست می‌شود. برای درمان شوره به وسیله نمک می‌توانید به صورت مستقیم، نک را بر سطح پوست سر بریزید، دست خود را خیس کرده و به مدت ۱۵ دقیقه پوست را ماساژ دهید. و همچنین می‌توانید نمک را به شامپو اضافه کنید و با آن موهای خود را بشویید.

• درمان خانگی شوره سر با روغن زیتون

در طب سنتی از روغن زیتون برای درمان گیاهی شوره سر و ریزش مو استفاده‌های زیادی می‌شود چرا که این روغن باعث نرمی و رطوبت رسانی به سطح پوست می‌شود و به این ترتیب، ویتامین‌های موجود در این روغن، جذب سر می‌شود و باعث از بین بردن شوره سر می‌شود.

• درمان خانگی شوره سر با حنا

حنا از دیرباز برای تقویت موهای سر مورد توجه افراد بوده است. استفاده از حنا برای درمان خانگی شوره سر چرب یک راه‌حل فوق‌العاده مناسب است که تاثیر فوری دارد و بعد از یک‌ بار استفاده از این ماده می‌توانید تاثیر آن را ببینید. همچنین برای درمان خانگی شوره سر قارچی نیز می‌توانید از این ماده در ماسک‌های مختلف استفاده کنید تا به سرعت شوره سر را رافع کند.

• درمان خانگی شوره سر با روغن کنجد

روغن کنجد خاصیت مرطوب کننده، ضد باکتری و ضد قارچ دارد به همین خاطر از بروز عفونت‌های پوستی بر روی سر جلوگیری می‌کند و به این ترتیب شوره سر را از بین می‌برد. برای درمان خانگی شوره سر کودکان می‌توانید مقداری روغن کنجد بر روی سطح سر کودک بمالید و به مدت ۱۰ دقیقه آن را ماساژ دهید و بعد به وسیله شامپو و آب ولرم موهای کودک را بشویید.

• درمان خانگی شوره سر با سرکه سیب

سرکه سیب بهترین ماده موثر در درمان شوره سر است چرا که خاصیت اسیدیته دارد و به همین خاطر سلول‌های مرده را از سطح پوست جدا می‌کند، PH پوست را متعادل می‌کند و از رشد قارچ بر روی پوست جلوگیری می‌کند.

• درمان خانگی شوره سر با جوش شیرین

جوش شیرین باعث پاکسازی پوست و رفع شوره سر می‌شود، سلول‌های مرده را از پوست جدا می‌کند، به رفع سبوم اضافی بر روی پوست می‌پردازد و همچنین به تعادل سطح PH پوست می‌پردازد.

سوالات مهم در زمینه شوره سر

آیا شوره سر باعث ریزش مو می‌شود؟

در بعضی موارد که سبو پوست زیاد باشد باعث بسته شدن منافذ پوست می‌شود و به این ترتیب رطوبت به ریشه و نمی‌رسد و باعث ریزش مو می‌شود.

آیا درمان گیاهی شوره سر و ریزش مو می‌تواند موثر باشد؟

گیاهان از قدیم در درمان بیماری‌ها موثر بوده‌اند، استفاده مناسب از گیاهان می‌تواند به طور قطع به یقین در درمان شوره موثر باشد.

برای درمان شوره چه مواد غذایی مصرف کنیم؟

غذاهایی که دارای آهن، زینک، پروتئین، ویتامین B12 و مقادیر زیادی اسید امگا ۶٫ باشند برای تقویت موها و جلوگیری از شوره زدن مو ضروری هستند.