بیماری سینوزیت
1402/12/14 بیماری های تنفسی
بیماری سینوزیت:
سینوزیت که به عنوان عفونت سینوسی یا رینوسینوزیت نیز شناخته می شود، التهاب یا تورم بافت پوشاننده سینوس ها است. سینوس های سالم پر از هوا هستند، اما وقتی مسدود می شوند و با مایع پر می شوند، میکروب ها رشد کرده و باعث عفونت می شوند.
شرایطی که میتوانند باعث انسداد سینوس شوند عبارتند از: سرماخوردگی، رینیت آلرژیک (ورم پوشش داخلی بینی)، پولیپ بینی (تودههای کوچک در پوشش داخلی بینی)، یا انحراف تیغه بینی (تغییر در حفره بینی).
سینوزیت انواع مختلفی دارد، از جمله حاد، تحت حاد، مزمن و عود کننده. علائم سینوزیت می تواند شامل تب، ضعف، خستگی، سرفه و احتقان باشد. همچنین ممکن است تخلیه مخاطی در پشت گلو وجود داشته باشد که به آن چکه پس از بینی می گویند. درمانها شامل ضداحتقانهای بینی، آنتیبیوتیکها، داروهای بدون نسخه و در برخی موارد شدید، جراحی است.
در حالی که سینوزیت برای برخی افراد می تواند یک مشکل جزئی باشد، برای برخی دیگر می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی آنها تأثیر بگذارد. با این حال، با درمان و مدیریت مناسب، اکثر افراد مبتلا به سینوزیت می توانند زندگی راحت داشته باشند
عملكرد سوپرفود NBS بر روی سينوزيت:
سوپرفود ان بی اس میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند تا با عفونتهایی که ممکن است باعث سینوزیت شوند، مبارزه کند و بهبود تخلیه سینوسها و پاکسازی
مخاط مواد مغذی موجود در سینوسها کمک میکند
نظرات کاربران بر عملکرد سوپرفود NBS:
عفونت های سینوسی که اغلب با نام سینوزیت شناخته شده اند، بیماری بسیار شایعی است؛ به طوریکه حتی بیماری خوانده نمی شود و به دو گروه حاد و مزمن تقسیم می شود.
اصولا کمتر از۴ هفته به طول میانجامد و بیشتر بخشی از سرماخوردگی یا بیماری های تنفسی است. در حالی که سینوزیت مزمن،بیشتر از۱۲ هفته طول می کشد یا دوباره تکرار میشود. در این مقاله ما به تعریف، نشانه های هر یک که عموما مشابه است، درمان، پیشگیری و زمان مراجعه به پزشک می پردازیم. از آنجا که سینوزیت بسیار شایع است به طوری که همه، حداقل نامش را شنیده اید، پرداختن به موضوع آن خالی از لطف نیست.
سینوزیت یک التهاب یا ورم خط بافتی سینوس هاست. سینوس های سالم با هوا پر شده اند. اما وقتی که مسدود شوند یا با مایع پر شوند، میکروب ها می توانند رشد کنند و موجب عفونت شوند. شرایطی که میتواند باعث انسداد سینوس شود، به شرح زیر است:
- سرماخوردگی قفسه سینه،
- سرماخوردگی سر و آنفولانزای فصلی
- حساسیتی که باعث ورم غشای مخاطی بینی می شود.
- گوشت کوچکی که در خط بینی قرار دارد و پلیپ بینی خوانده می شود.
- یک تیغه ی منحرف شده که در گودال بینی واقع شده است. سینوزیت معمولا با یک ویروس شروع می شود.
- در بعضی موارد باکتری و دموارد نادر، قارچ باعث آن است.
- شرایط دیگر مثل:
- حساسیت
- پولیپ
- و عفونت دندان نیز، میتواند باعث درد سینوس و به وجود آمدن علائم آن شود.
- تب یک نشانه ی قطعی برای هر دو نوع سینوزیت نیست، اما ممکن است وجود داشته باشد.
شما ممکن است یک دلیل پنهان برای سینوزیت مزمن داشته باشید، در این صورت ممکن است به نوع خاصی از درمان نیاز داشته باشید. شما چند سینوس، در زیر و بالای چشم و پشت بینی دارید. وقتی دچار سینوزیت میشوید، ممکن است هر یک از این سینوس ها عفونی شده باشد.
علائم سینوزیت
بیشتر علائم سینوزیت، بین این دو نوع مشترک است، مانند:
- درد در سینوس ها( ورم و التهاب سینوسها، موجب این درد میشود. شما ممکن است این درد همراه با فشار را، در دو طرف بینی و پیشانی خود، فک بالا و دندانها یا بین چشمانتان، حس کنید.)
- ترشح بینی( با رنگ تیره، سبز یا زرد. این ترشحات از سینوس عفونت کرده شما می آید. این ترشح ممکن است به جای بینی، وارد گلوی شما شود و باعث شود شما احساس قلقلک، خارش یا حتی درد داشته باشید. این موضوع باعث میشود وقتی شب خواب هستید و صبح از جای خود بلند می شوید، سرفه کنید و صدای شما گرفته باشد.)
- گرفتگی بینی(وقتی بینی شما گرفته باشد، نمی تواند بو را خوب احساس کنید یا مزهی غذاها را به خوبی قبل احساس کنید و صدای شما ممکن است گرفته باشد.)
- سردرد های سینوسی
- سوزش گلو و سرفه
- گلودرد و گرفتگی صدا
اما با این حال، می توانیم برای هر یک علائم جداگانه ای در نظر بگیریم.
انواع سینوزیت
شما ممکن است از پزشکتان اصطلاحات زیر را بشنوید.
سینوزیت حاد
معمولا با سرما شروع میشود، مانند علائم بینی گرفته و دارای آب ریزش شدید و درد صورت. این ممکن است ناگهانی شروع شود و ۴تا۱۲هفته طول بکشد.
- علائم سینوزیت حاد
- درد یا فشار در صورت
- پینی پر
- از دست دادن حس بویایی
- سرفه یا خلط
شما همچنین ممکن است موارد زیر را داشته باشید:
- تب
- سختی در نفس کشیدن
- کسلی
- درد دندان
اگر شما ۲ یا بیشتر از این علائم ، یا ترشحات زرد یا سبز از بینی را داشته باشید،ممکن است، سینوزیت حاد باشد.
سینوزیت مزمن
- علائم سینوزیت مزمن، ۱۲ هفته یا بیشتر طول میکشد.
- احساس تراکم یا پر بودن در صورت شما
- گرفتگی یا انسداد بینی
- کثیفی در گودال بینی
- تب
- آبریزش بینی زیاد
شما همچنین ممکن است، سردرد، سختی در تنفس و دندان درد داشته باشید. شما ممکن است احساس خستگی زیادی داشته باشید. چیزهای زیادی هستند که ممکن است علائمی مانند این علائم داشته باشند.
سینوزیت عود کننده
سینوزیت عود کننده، چند بار در سال اتفاق می افتد.
علت سینوزیت
- بیشتر مردم سینوزیت دارند. حدود ۳۵ میلیون آمریکایی، حداقل سالی یکبار آن را تجربه میکنند. احتمال این بیماری بیشتر است اگر شما ورمی درون بینی خود، مثلا در اثر یک سرماخوردگی سر، قفسهی سینه یا آنفولانزا، داشته باشید.
- مجرای مسدود داشته باشید.
- فیزیک بینیتان به گونه ای باشد که مجرایتان باریک باشد.
- پولیپ داشته باشید.
- نقص سیستم ایمنی داشته باشید یا داروهایی مصرف کنید که سیستم ایمنیتان را ضعیف میکند.
- در حالیکه به پشت دراز کشیده اید، از بطری آب بنوشید.
- سیگار کشیدن شما یا دیگران در محیط
- اساسی ترین چیزهایی که در بزرگسالان سینوزیت ایجاد میکند، به احتمال زیاد، عفونت ها و دود و دم هستند.
سینوزیت کودکان
برای کودکان، چیزهایی که باعث سینوزیت می شود، این موارد است.
- آلرژی یا حساسیت
- گرفتن بیماری از سایر کودکان در مدرسه یا مهدکودک
- توسط پستانک
پیشگیری از سینوزیت
راه حل قطعی برای جلوگیری از سینوزیت وجود ندارد، اما راه حل هایی وجود دارد که ممکن است کمک کننده باشد.
- از سیگار و دود و دم و افرادی که این کار را میکنند، دوری کنید.
- اغلب اوقات، دستهایتان را بشویید؛ مخصوصا در فصل سرماخوردگی و آنفولانزا و سعی کنید که به صورتتان دست نزنید تا سینوس های شما از ویروس و باکتری موجود در دستتان در امان بماند.
- از چیزهایی که فکر می کنید نسبت به آنها حساس هستید یا آلرژی دارید، دوری کنید یا به درمان آن بپردازید.
درمان سینوزیت
اگر شما یک سینوزیت ساده داشته باشید، پزشک شما ممکن است به شما داروی رفع گرفتگی بینی یا محلول شستشوی بینی نمک دار را پیشنهاد دهد. گرچه شما نباید از داروی رفع گرفتگی بیشتر از ۳ روز استفاده کنید؛ چرا که بینی شما را گرفته تر خواهد کرد. در صورت استفاده بیشتر از ۳ روز از اسپری رفع گرفتگی بینی، ممکن است باعث بازگشت دوباره شود و حتی می تواند علائم را بدتر کند.
گاهی اسپری استروئیدی بینی مانند فلوتیکازون، تریامسینولون یا مومتازون میتواند به علائم گرفتگی بینی، بدون ریسک بازگشت علائم از استفادهی زیاد، کمک کند. اگر پزشک شما به شما آنتی بیوتیک دهد، شما احتمالا آن را برای ۱۰ تا ۱۴ روز، مصرف خواهید کرد. علائم معمولا با درمان، از میان خواهد رفت. در بعضی موارد، پزشک شما ممکن است استروئید را در کنار آنتی بیوتیک، تجویز کند. اگر شما آلرژی داشته باشید، پزشک شما ممکن است به شما آنتی هیستامین را توصیه کند. داروهای معروف مربوط به آلرژی، این داروها هستند.
- سودافد
- کلاریتین
- Zyrtec
- Allegra
داروهای رفع گرفتگی، برای افرادی با فشارخون بالا، مشکلات پروستات، مشکل چشمی آب سبز، آب سیاه یا کوری تدریجی، افراد دارای مشکلات خواب، توصیه نمیشود. قبل از اینکه اقدام به تهیه ی این داروها کنید، با پزشک خود جهت اطمینان از انتخاب درست، مشورت بگیرید. اگر قارچ در میان باشد، شما داروی ضد قارچ نیز دریافت خواهید کرد. اگر شما نقص ایمنی قطعی داشته باشید، پزشک ممکن است ایمونوگلوبولین، برای شما بنویسد که به شما کمک میکند تا با چیزهایی که بدنتان به آن واکنش نشان میدهد، مبارزه کنید.
درمان خانگی سینوزیت
- کمپرس آب گرم، درد را در بینی و سینوس ها کاهش میدهد.
- قطره های نمک دار بینی، برای استفاده خانگی، ایمن هستند.
- قطره های رفع گرفتگی بینی یا قطره ها می توانند کمک کننده باشند ولی آنها را بیشتر از زمان توصیه شده مصرف نکنید.
اگر شما سینوزیت مزمن دارید، هوای گرم و مرطوب، احتمالا کمک کننده ی شما خواهد بود. شما می توانید از دستگاه بخور استفاده کنید یا بخار آب داغ را به درون ریه های خود، تنفس کنید. مطمئن شوید که آب زیاد داغ نیست. کارهای دیگری وجود دارد که خودتان میتوانید آنها را برای سینوزیت مزمن انجام دهید.
درمان سینوزیت کوکان
اسپری بینی، محلول نمکدار بینی، تسکین دهنده درد، درمان های موثری برای رفع سینوزیت حاد در کودکان هستند. اگر کودک شما زیر۲سال است، به او داروهای سرماخوردگی و سرفه و رفع گرفتگی بینی ندهید. بیشتر کودکان، بدون آنتی بیوتیک، کاملا از سینوزیت درمان خواهند شد. آنتی بیوتیک برای موارد شدید سینوس، یا کودکانی که عوارض دیگر سینوزیت را دارند، مناسب است. اگر کودک شما به درمان واکنش نمی دهد یا علائم سینوزیت را در خود، گسترش می دهد، پزشک شما ممکن است شما را نزد یک متخصص گوش و حلق و بینی بفرستد. این متخصص می تواند سینوس ها را از نزدیک معاینه کند و دنبال مشکلاتی در ساختمان و فیزیک بینی که باعث مشکلات سینوسی میشوند، بگردد.
درمان خانگی سینوزیت و سردرد
در این مطلب از غفاری دایت به شما میگوییم سینوزیت چیست و روشهای درمان خانگی سینوزیت و سردرد کدام هستند؛ پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید. چندین راه وجود دارد که به عنوان درمان سینوزیت در خانه و سردرد بهکار میرود. در این روشها نهتنها درد کاهش پیدا میکند، بلکه با کاهش التهاب سینوسها به خروج مایع مخاطی نیز کمک میشود. یکی از راههای درمان خانگی سینوزیت استفاده از بخور است. در اثر سینوزیت ممکن است کانال بین سینوس بینی و حتی خود بینی خشک شود؛ استفاده از بخور برای مرطوب نگه داشتن این محیط، موثر است.
دشمن سینوزیت، بخور آب گرم است. بنابراین میتوان برای تخلیه سینوزیت، بخور گرم را چهار بار در روز استفاده کرد. روش دیگر درمان سینوزیت در خانه و سردرد، استفاده از دوش آب گرم و یک کاسه آب گرم است. قرار گرفتن زیر دوش آب گرم ویا گرفتن سر خود بالای یک کاسه آب گرم در حالی که آن را با یک حوله پوشاندهاید و تنفس آرام، کمک میکند گرفتگی بینی و سینوسها را برطرف کنید.
سینوزیت و حالت تهوع
برای افرادی که به سینوزیت و حالت تهوع دچار هستند، پیشنهاد میکنیم بهجای استفاده از بخور گرم، بخور سرد را امتحان کنند. همچنین چنانچه آلرژی داشته و دچار تنگی نفس شده و نمیتوانید از بخور گرم استفاده کنید؛ بخور سرد را امتحان نمایید. در زمان التهاب سینوسها و ابتلا به سینوزیت، بیشتر آب بنوشید و از دود سیگار و قلیان دوری کنید. همچنین انواع اسپریها و مواد شوینده میتواند التهاب سینوسها را بیشتر کند.
بهتر است هنگام ابتلا به سینوزیت، بینی خود را با سرم نمکی شستشو دهید؛ یعنی سرم را در یکی از حفرههای بینی وارد کرده و سر را طوری خم کنید تا از حفره دیگر خارج شود؛ همچنین دستگاههایی هستند که میتواند به شما برای شستشوی سینوسها کمک کند.
درمان سینوزیت در طب سنتی
اگر شما هم می خواهید بدانید برای سینوزیت چی خوبه با ما همراه باشید. همانطور که گفته شد، چند روش خانگی درمان سینوزیت در طب سنتی که به آن اشاره شده است در بهبود علائم سینوزیت و کاهش درد نقش دارد. درمان سینوزیت در طب سنتی، در کنار جلوگیری از عوامل تحریککننده، با استفاده از غذای رژیمی سالم میتواند دورههای بهبودی افراد را طولانیتر کرده و در صورت ابتلا به سینوزیت حاد، احتمال تبدیل آن به سینوزیت مزمن را کاهش دهد. مواد غذایی که سبب بهبود سینوزیت و رفع عفونت سینوس میشوند شامل خرفه، آناناس، دانه چیا، بادام درختی، سیب، سیر، موز، فلفل دلمه قرمز، روغن نارگیل، روغن زیتون، پاپایا، کلم پیچ، دارچین، زردچوبه و آووکادو هستند. به همین دلیل چنانچه میخواهید رژیم لاغری قرار بگیرید، حتماً مشکل خود را با مشاوره تغذیه خود مطرح کنید.
یک رژیم کاهش وزن سریع و اصولی برای شما اختصاصی است، به شما این امکان را میدهد که چنانچه بیماری زمینهای دارید ویا مجبور به مصرف خوراکیهای خاصی برای حفظ سلامتی هستید؛ نه تنها به تناسب اندام برسید، بلکه سلامتی خود را ارتقا دهید.
تغذیه در مبتلایان به سینوزیت
به افرادی که به سینوزیت مزمن مبتلا هستند توصیه میشود که مایعات و مرکبات حاوی ویتامین C، میوه و سبزیجات بیشتری برای مقابله با عفونتهای دستگاه تنفسی مصرف کنند.
سینوزیت ازجمله مشکلاتی است که افراد زیادی از آن رنج میبرند. سینوزیت التهاب یا عفونت مجاری سینوسی است که باعث احساس سنگینی و فشار در ناحیه سر میشود. مطالعات نشان داده است که اگرچه نحوه واکنش بدن در افراد مختلف، متفاوت است اما غذاها به طور چشمگیری بر این عارضه تأثیرگذارند.
هنگام ابتلا به سینوزیت توجه به توصیه های پزشکی اهمیت دارد. متعاقب عفونتی که سبب ایجاد سینوزیت شده است بیماریهایی مثل آسم، برونشیت، لارنژیت و ذاتالریه نیز ممکن است بروز کند.
علل سینوزیت
عفونت که معمولاً با یک سرماخوردگی یا سایر عفونتهای مجاری تنفسی فوقانی شروع میشود. این عفونت ممکن است با تهاجم باکتریایی که به طور طبیعی در بینی یا گلو زندگی میکنند، عارضهدار گردد. تحریک مجاری هوایی بینی در اثر آلرژی، استعمال دخانیات، عطسه شدید با دهان بسته، قرار گرفتن در معرض سرما، شنا کردن (به ویژه پریدن به داخل آب بدون گرفتن بینی) و خستگی از علل آن میباشد.
چه غذاهایی برای رفع سینوزیت مفید است؟
گام نخست مصرف غذاهایی است که سیستم ایمنی را تقویت کند. اگر مشکل سینوزیت ناشی از واکنش آلرژیک به غذای خاص است آن غذا باید از رژیم غذایی حذف گردد. این امر با همکاری متخصص آلرژیک و متخصص رژیم درمانی انجام میگیرد.
- روی
غذاهای دریایی، گوشت قرمز، نان سبوس دار مثل نان سنگک، انواع مغزها مثل گردو، فندق، بادام و پسته انواع دانه های روغنی مثل آفتابگردان و کنجد منابع خوب روی هستند. این ماده معدنی برای فعالیت طبیعی و صحیح سیستم ایمنی ضروری است رژیم غذایی غنی از روی به بدن کمک میکند تا با عفونتهایی که سبب سینوزیت میشود به خوبی مبارزه کند.
- ویتامینC
توت فرنگی، توت سیاه، پرتقال، نخودفرنگی، فلفل دلمه ای، سیب زمینی، جعفری، شوید و به طور کلی سبزیجات برگ تیره، دارای مقادیر خوب ویتامین C هستند این ویتامین به سلولهای دفاعی بدن برای رسیدن و بلوغ کمک میکند و فعالیت آنتی بادی را بهبود میبخشد.
- بتاکاروتن
هویج، اسفناج، انواع کلم مثل کلم بروکلی و سایر منابع گیاهی به ویژه انواع گیاهان رنگ سبز و زرد دارای بتاکاروتن هستند، فقدان بتاکاروتن در رژیم غذایی فرد را مستعد به کمبود ویتامین A میکند و سبب تغییر شکل در سلولهای مجاری تنفسی میشود و احتمال عفونت را بالا میبرد.
- ویتامینA
ویتامین A از پیش ساخته شده در لبنیات، زرده تخم مرغ، کره و برخی ماهیهای چرب یافت میشود.
- کلسیم
دانه سویا، کنجد، آفتابگردان، بادام زمینی دارای کلسیم هستند. این غذاهای غیر لبنی منابع غذایی مهمی برای افراد دچار سینوزیت ناشی از حساسیت به شیر میباشند.
- اسیدهای چرب امگا 3
منابع غذایی اسیدهای چرب امگا 3 مثل ماهی کیلکا، قباد، شیر، حلوا و اوزون برون در رفع التهاب ناشی از سینوزیت نقش دارند. خوردن غذا در فاصله زمانی کمتر از یک ساعت قبل از خواب باعث میشود تا پس از خوابیدن اسید معده به سمت گلو و مجاری بینی بالا بیاید. این ترکیب اسیدی نیز باعث ایجاد التهاب در ناحیه سینوسها خواهد شد
- تأثیر مرکبات بر سینوزیت
به افرادی که به سینوزیت مزمن مبتلا هستند توصیه میشود که مایعات و مرکبات حاوی ویتامین C، میوه و سبزیجات بیشتری برای مقابله با عفونتهای دستگاه تنفسی مصرف کنند. سینوزیت به سه گروه حاد، تحت حاد و مزمن تقسیم میشود، افراد مبتلا به سینوزیت حاد باید از خوردن مواد غذایی تند و حاوی ادویه بپرهیزند. عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی سبب بروز سینوزیت در افراد میشود که سرماخوردگی و آنفلوآنزا آن را تشدید میکند.
چنانچه عفونتهای ویروسی به طول بیانجامد به عفونت باکتریایی تبدیل میشود و ممکن است فرد را دچار سینوزیت حاد یا مزمن کند. افراد مبتلا به سینوزیت حاد با درمان طبی 10 تا 14 درصد بهبود مییابند و دوره درمان سینوزیت مزمن طولانیتر است. این بیماری در افراد دارای آلرژیهای فصلی بروز میکند. مواد تحریک آمیز از جمله آلاینده های هوا، وایتکس، جوهر نمک، دود سیگار، عطر، مواد غذایی تند و ادویه دار سبب تشدید این بیماری میشود.
کاهش دردهای سینوزیتی با چند دستور خانگی
- شیر و محصولات لبنی
هنگام ابتلا به سینوزیت نباید لبنیات مصرف کرد زیرا شیر و سایر محصولات لبنی تولید مخاط و غلظت آن را افزایش میدهند. به همین دلیل مجراهای باریک سینوس بسته شده و محیط ایدهآلی برای تکثیر باکتریها فراهم میشود.
- غذاهای تند
غذاهای تند از عوامل محرک در ابتلا به سینوزیت هستند. اگرچه مکانیزم دقیق این تأثیر مشخص نیست اما گفته میشود بازگشت اسید معده باعث التهاب در ناحیه گلو و بینی شده و این التهاب علت اصلی تورم و گرفتگی مجاری و ابتلا به سینوزیت است.
- غذا خوردن قبل از خواب
خوردن غذا در فاصله زمانی کمتر از یک ساعت قبل از خواب باعث میشود تا پس از خوابیدن اسید معده به سمت گلو و مجاری بینی بالا بیاید. این ترکیب اسیدی نیز باعث ایجاد التهاب در ناحیه سینوسها خواهد شد. هنگام ابتلا به سینوزیت نباید لبنیات مصرف کرد زیرا شیر و سایر محصولات لبنی تولید مخاط و غلظت آن را افزایش میدهند. به همین دلیل مجراهای باریک سینوس بسته شده و محیط ایدهآلی برای تکثیر باکتریها فراهم میشود.
- چای و نوشیدنیهای داغ
نوشیدن مایعات داغ به تسهیل جریان مخاط کمک میکند و سبب رفع احتقان و فشار در سینوسها میشود. نوشیدن چای داغ در این روند مؤثر است. زیرا بخور و مصرف مایعات گرم به جدا شدن مخاط کمک میکند. اما باید توجه داشت که از مصرف نوشیدنیهای حاوی کافئین و افزودنیهایی که باعث سوزش معده میشوند، خودداری کرد.
- نوشیدنیهای حاوی کافئین
نوشیدنیهای حاوی کافئین باعث کم آب شدن مجاری بینی میشوند. از آنجایی که این نوشیدنیها اسیدی بوده و باعث سوزش معده میشوند، باعث تحریک و واکنش بدن شده و از این رو نباید آنها را مورد استفاده قرار داد.
- آب
برای کمک به رقیق شدن ترشحات، مصرف مایعات را افزایش دهید. مصرف آب به مقدار زیاد از جمله توصیههایی است که باید مورد توجه خاص قرار بگیرد. زیرا نوشیدن آب جدا شدن مخاط را آسان میکند. اگرچه مصرف آب میوه مفید است اما باید از مصرف آب میوههای شیرین خودداری کرد زیرا شکر و افزودنیها باعث ضخیم شدن مخاط میشود.
- چند نکته:
- یکی از درمانهای مؤثر خانگی برای تخفیف و بهبود سینوزیت دوش آب گرم و بخور است.
- مصرف ویتامین C با دوز 100 میلی گرم در روز سیستم دفاعی را تقویت میکند.
- پرهیز از هوای آلوده و سنگین، موثر است چون هوای آلوده فشار سینوسها را زیاد میکند.
تعداد بازدید : 160
نظرات دیگران؛