بیماری آنفلوآنزا
1403/02/03 بیماری های داخلی و گوارشی
بیماری آنفولانزا
از شایعترین بیماریهایی که بیشتر در فصول سرد سال اتفاق میافتد، آنفولانزا میباشد. این بیماری از انواع متفاوتی برخوردار است و در صورت شدید و حاد بودن بیماری میتواند منجر به مرگ افراد گردد. در این مقاله به بررسی انواع مختلف آن، تشخیص، درمان و زمان مراجعه به پزشک پرداخته شده است. این بیماری که یک بیماری ویروسی و جهش یافته تلقی میشود، از راههای مختلفی میتواند به بدن انسان سرایت کند و او را بیمار گرداند. راههای زیادی برای درمان خانگی بیماری آنفولانزا وجود دارد اما بهتر است در صورت مشاهدهی هر یک از علائم مربوط به این بیماری به پزشک مراجعه شود.
آنفولانزا (influenza virus) چیست؟
آنفولانزا یا گریپ از دستهی بیماریهای واگیرداری است که توسط ویروس RNA (از خانوادهی Orthomyxoviridae ) ایجاد میگردد. این بیماری معمولا به بدن پرندگان پستانداران سرایت میکند و مشکلات؛
- حاد تنفسی
- سردردهای ناگهانی
- تب شدید
- و ضعف و بیحالی را برای افراد به وجود میآورد.
ویروس بیماری آنفولانزا ممکن است در فصول گرم مانند تابستان نیز باعث ایجاد بیماری در بدن افراد گردد. همچنین این بیماری سالانه تعداد زیادی از زائران کربلایی را بیمار میکند. سه گونهی متفاوت ویروس بخش آنفولانزا عبارتند از:
- نوع A
- نوع B
- نوع C
ویروس بیماری آنفولانزا نوع A یا آنفولانزای فصلی چیست؟
در اوایل فروردین ماه سال ۱۳۸۸ در کشور مکزیک، همهگیری آنفولانزای نوع آ حادث گردید و پس از مدت کوتاهی این بیماری به ایالت آمریکا و قارهها و کشورهای دیگر مانند ایران و چین سرایت کرد و به یکی از بیماریهای همه گیر و جهانی تبدیل شد. در اوایل همه گیری ویروس آنفولانزا نوع A، عموم مردم این بیماری را آنفولانزای خوکی مینامیدند اما چندی نگذشت که سازمان بهداشت جهانی این آنفولانزا را H1N1 نامید و معرفی نمود. این بیماری توانست تا آخر شهریور ماه سال ۸۸ جان بیش از ۳۰۰ هزار نفر را بگیرد و منجر به مرگ آنان شود.
H1N1 باعث بروز؛
- سردردهای ناگهانی
- تب
- کسالت
- سرفه
میشود و به راحتی از طریق ارتباط با فرد مبتلا و تماس با سطوح آلوده به بدن افراد منتقل و آنها را آلوده میکند.
این بیماری عموما در ۵ روز اول میتواند منتقل شود؛ اما در صورتی که بیماری شدید باشد ممکن است برای مدت طولانی بتواند به بدن افراد دیگر سرایت نماید.
برای درمان آنفولانزا نوع ای علاوه بر استراحت کافی و خوردن مایعات، باید از داروهایی نظیر؛
- زانامیویر(Zanamivir)
- بالوکساویر ماربوکسیل (Baloxavir Marboxil)استفاده شود،
لازم به ذکر است که تنها با تجویز و مشورت پزشک اقدام به خرید و استفاده از این داروها فرمایید.
ویروس بیماری آنفولانزا نوع B چیست؟
همانند نوع آ، نوع بی نیز علائم بسیار شدیدی دارد اما تنها تفاوت این نوع ویروس با نوع ای، این است که علاوه بر بروز مشکلات تنفسی، باعث به وجود آمدن اختلال در دستگاه گوارش نیز میشود.
از مهمترین علائم این بیماری میتوان به ؛
- بیاشتهایی
- تب و لرز
- اسهال حاد
- استفراغ
- سرفهی خشک
- بیحوصلگی
- و سردرد اشاره نمود.
معمولا در صورتی که به آنفولانزا نوع B مبتلا شده باشید، ممکن است سه تا پنج روز تب، و تا یک هفته سرفهی خشک داشته باشید که با گذر زمان و درمان این بیماری، این علائم کاهش خواهند یافت. به منظور پیشگیری از ابتلا به این نوع بیماری بهتر است؛
- در فصول سرد از روبوسی با دیگران خودداری کنید
- بینی و دهان خود را بپوشانید
- دستانتان را با الکل و صابون ضد عفونی نمایید.
ویروس بیماری آنفولانزا نوع C چیست؟
آنفولانزای نوع C بسیار خفیف است و شباهت بسیار زیادی به سرما خوردگی معمولی دارد. برخلاف نوع A و B همهگیری جهانی نداشته و با استفاده از داروهای ضد ویروسی و استراحت درمان میشود.
بیماری آنفولانزای مرغی چیست؟
آنفولانزای پرندگان یا آنفولانزای مرغی از دیگر بیماریهای عفونی است که توسط ویروس آنفولانزا به بدن پرندگان سرایت میکند. H5N1 یکی از انواع آنفولانزای مرغی میباشد که باعث بروز عفونتهای شدید میشود و میزان مرگ و میر بسیار بالایی دارد. آنفولانزای مرغی اولین بار در سال ۲۰۰۳ میلادی دیده شد و مدتی نگذشت که این بیماری به قارههای مختلفی مانند آسیا و آفریقا سرایت کرد و توانست منجر به مرگ بیش از ۵۰۰ نفر گردد. بیشترین آمار ابتلا به این نوع آنفولانزا مربوط به کشور ویتنام، مصر و اندونزی میباشد.
ویروس آنفولانزای مرغی از طریق مدفوع، بزاق ، قفس و غذایی که به پرندگان داده میشود میتواند به بدن انسان سرایت کند، بیشتر افراد از طریق تماس با پرنده یا اشیایی که توسط پرندهی بیمار آلوده شده است به این بیماری مبتلا شدهاند. همچنین آنفولانزای مرغی باعث به وجود آمدن علائمی نظیر ؛
- سرفهی خشک
- تب بالای ۳۸ درجه
- صدای خش دار
- آبریزش بینی
- و درد استخوانها در بدن انسان میشود.
تا کنون گزارشی مبنی بر اینکه این بیماری از طریق از ارتباط و تماس فردی به فرد دیگر منتقل شود ارائه نشده اما اگر این ویروس دچار جهش شود میتواند از انسان به انسان دیگر سرایت کند و باعث بروز بیماری در فرد گردد.
در حال حاضر تنها دارویی که میتواند به درمان و بهبود بیماری آنفولانزای مرغی کمک کند، داروی اوسلتامیویر بوده که با نام تجاری تامیفلو (Tamiflu) شناخته میشود، اما لازم به ذکر است که این دارو تنها باید توسط پزشک تجویز گردد. علاوه بر استفاده از این دارو، توصیه میشود از نوشیدن مایعات غافل نشوید و در خانه حتما استراحت نمایید.
بیماری آنفولانزای اسپانیایی (Spanish flu) چیست؟
از دیگر ویروسهای مرگباری که توانست جان میلیونها نفرانسان را بگیرد، آنفولانزای اسپانیایی بود که در اثر آنفولانزای نوع A ایجاد شد. طی بهار سال ۱۹۱۸ تا تابستان سال ۱۹۱۹ این بیماری توانست ۵۰۰ میلیون فرد را در جهان مبتلا کند و منجر به مرگ ۲۰ تا ۵۰ میلیون انسان شود. برخلاف بیشتر آنفولانزاها که کودکان و سالمندان را دچار میکند، این بیماری باعث مرگ بسیاری از جوانان گردید. این همه گیری باعث شد که شمار قربانیان مبتلا به این بیماری از مرگ سیاه هم بیشتر باشد.
بیماری آنفولانزای کتو چیست؟
از رژیمهای بسیار رایج برای لاغری، رژیم کتوژینک میباشد. این رژیم حتما باید با مشورت و توصیهی پزشک انجام گردد. در برخی از افراد استفاده از برنامههای رژیم غذایی خاص مانند رژیم کتویی، میتواند باعث بروز بیماریهایی مانند بیماری کتوزیس گردد. پزشکان با انجام آزمایشات و مطالعات بالینی روی بدن افراد و بررسی بیماریهای زمینههای فرد، بهترین برنامهی غذایی را برای فرد گردآوردی کرده و ارائه میکنند. در ادامه به بررسی عوارض استفاده از این رژیم غذایی میپردازیم.
رژیم غذایی کتویی یا کتوژنیک به برنامهی غذایی گفته میشود که در آن میزان استفاده از کربوهیدرات بسیار کاهش یافته و به حداقل میرسد و میزان چربی دریافتی به میزان زیادی افزایش مییابد. طبق تحقیقات و مطالعات صورت گرفته روی این گونه رژیم غذایی، مشخص شد که این رژیم غذایی خواص و تاثیرات بسیاری بر سلامتی و کاهش وزن افراد داشته است. از دیگر فواید این رژیم غذایی، بهبود بیماریهایی نظیر ؛
- سرطان
- دیابت
- آلزایمر
- و مشکلات عصبی میباشد.
هر نوع تغییرات صورت گرفته در رژیم غذاییتان باید با اطلاع و مشورت پزشک صورت گیرد در غیر این صورت فرد به بیماری کتوزیس یا آنفولانزای کتویی مبتلا میگردد. علت بروز آنفولانزای کتویی: میزان معمولی استفاده از کربوهیدرات در روز ۲۰۰ الی ۳۰۰ گرم است. در این رژیم غذایی کربوهیدرات مصرفی بدن کاهش مییابد به همین دلیل بدن انرژی مورد نیاز خود را از طریق تجزیهی اسیدهای چرب و به وسیلهی فرآیندی به نام کتوزیس انجام میگردد.
راههای درمان بیماری آنفولانزا
- استفاده از آب و مایعات
هنگام ابتلا به بیماری آنفولانزا نوشیدن و استفاده از مایعات بسیاری ضروری است. مایعات در درمان آنفولانزای تنفسی مانند آنفولانزای نوع ای و سی و آنفلانزای گوارشی مانند آنفولانزای نوع بی بسیار موثر است.
آب و مایعات به مرطوب نگه داشتن گلو و بینی کمک میکنند و این رطوبت باعث میشود که ویروس توسط مخاط و خلط از بدن خارج میشود. علاوه بر کمک به دفع ویروس، نوشیدن مایعات به خصوص آب در درمان کم آبی بدن بسیار موثر میباشد.
شاید برایتان سوال پیش آید که چگونه به میزان مناسب آب بدن خود پی ببریم؟ کم رنگ بودن ادرار میتواند نشان دهندهی این موضوع باشد که میزان آب بدن شما متعادل است، در صورتی که ادرار شما زرد تیره یا کهربایی باشد حتما در طول روز آب و مایعات بیشتری بنوشید.
- غرغرهی محلول آب و نمک
غرغره کردن محلول آب و نمک علاوه بر کمک به تسکین درد گلو، به خارج و حذف کردن مخاط نیز کمک میکند.نحوهی استفاده از محلول آب و نمک:
آب را درون کتری بجوشانید و اجازه دهید برای مدتی سرد شود. در ادامه نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب حل نمایید. این محلول را به مدت ۳۰ ثانیه داخل دهان خود غرغره کنید. توجه داشته باشید که اصلا این محلول را قورت ندهید. - استنشاق بخار یا بخور گرفتن
تنفس بخار آب گرم میتواند عملکرد سینوسها و بینی رابهبود بخشد. بخور دادن میتواند باعث شل شدن احتقان مخاطی شود. علاوه بر آن بخور دادن هوای مرطوب گرم، التهاب و تورم در بینی و ریهها تسکین میدهد. شما میتوانید در آب اسانسهای گیاهی با خواص ضد ویروسی و آنتی اکسیدانی بریزید.
از بخور دادن با آب جوش جدا خودداری کنید، زیرا بخار آب جوش میتواند باعث سوختن پوست گردد. - بخور گرفتن
- استفاده از داروی گیاهی
پلارگونیوم یک داروی گیاهی میباشد که می تواند به درمان عفونتهای تنفسی، گلودرد و علائم سرماخوردگی و آنفولانزا کمک کند پس بهتر است به محض احساس علائم سرماخوردگی این داروی گیاهی را مصرف نمایید. - مصرف آب چغندر
از آنجا که آب چغندر دارای نیترات بسیار زیادی میباشد، می تواند به بدن شما در مقابله با عفونتهای تنفسی کمک نماید. اگر مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستید از مصرف چغندرخودداری کنید زیرا حاوی اگزالات است و این ماده در تشکیل سنگ کلیه نقش بسیار مهمی را ایفا مینمایید.
راههای پیشگیری از ابتلا به بیماری آنفولانزا
- رعایت آداب تنفسی: پوشاندن دهان و بینی در فصول سرد.
- رژیم غذایی مناسب: استفاده از برنامهی غذایی مناسب و میوههای ویتامین دار مانند پرتقال استفاده نمایید.
- استراحت و خواب کافی از دیگر عواملی است که باعث افزایش مقاومت بدن میشود.
- دریافت واکسن: از مهمترین عواملی که باعث پیشگیری و کاهش احتمال ابتلا به بیماری آنفولانزا میشود، تزریق واکسن آنفولانزا میباشد.
- استفاده از عسل: عسل نمیتواند باعث درمان آنفولانزا شود، اما در بهبود این بیماری نقش مهمی را ایفا میکند.
بیماری شبه آنفولانزا چیست؟
شبه آنفولانزا (Influenza-like illness) یک بیماری بسیار جدی و مسری است که به راحتی میتواند باپخش قطرههای تنفسی یا تماس با سطح آلوده به بدن منتقل گردد و فرد را بیمار کند.
شبه آنفولانزا باعث ؛
- شروع ناگهانی تب و لرز
- بدن درد
- خستگی در فرد میگردد
- ممکن است تب ناشی از ابتلا به این بیماری، ۵ تا ۷ روز به طول بیانجامد.
هنگام ابتلا به این بیماری بهتر است برای مدتی خود را در خانه قرنطینه کنید تا از انتقال ویروس به دیگران جلوگیری کنید. هنگام ابتلا به بیماری شبه آنفولانزا حتما باید به پزشک مراجعه کنید در غیر این صورت لازم است که به مدت ۲۴ هفته (در صورت شدید بودن بیماری) در خانه استراحت نمایید.
برای بهبود این بیماری نیاز است که از داروهایی نظیر ایبوپروفن هر ۶ ساعت یک بار و استامینوفن هر چهار ساعت یک بار استفاده نمایید، اما لازم به ذکر است که برای درمان کامل این بیماری به پزشک مراجعه فرمایید. همچنین هنگام ابتلا به این بیماری از مصرف دخانیات و استفاده از نوشیدنیهای الکلی خودداری فرمایید.
بیماری آنفولانزای معده چیست؟
آنفولانزای معده همان عفونت معده است که با اسهال و استفراغ همراه است. آنفولانزای معده با آنفولانزا کاملا متفاوت است، همانطور که گفته شد آنفولانزا یک بیماری ویروسی و تنفسی است و باعث بروز سرفه و گلودرد میگردد و میتواند از طریق تماس با جسم آلوده یا قطرات تنفسی فرد بیمار به بدن فرد منتقل شود، اما آنفولانزای معده یک بیماری ویروسی و مسری است که ویروس آن از طریق خوردن مواد غذایی با بهداشت ضعیف ایجاد میگردد.
علائم بیماری آنفولانزای معده
- حالت تهوع
- سر درد
- تب
- اسهال و استفراغ از علائم شایع این بیماری میباشد.
بسته به نوع ویروسی که به بدن شما منتقل میشود، میتواند بهبود این بیماری ۲ تا ۱۰ روز به طول بینجامد.
راههای درمان خانگی آنفولانزای معده
دمنوش نعنا علاوه بر خاصیت ضد میکروبی که دارد، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش انسان کمک میکند ؛ یکی از بهترین راههای درمان اسهال ؛
- استفاده از آب برنج میباشد؛ فیبر موجود در برنج میتواند در درمان بیماری آنفولانزای معده نقش مهمی را ایفا نماید.
- سیر از دیگر موادی است که به فراوانی در خانهها پیدا میشود و از خاصیت بسیار بالایی برخوردار است. خاصیت ضد التهابی و ضد باکتری سیر میتواند به عملکرد بهتر معده کمک کند.
- برای درمان حالت تهوع ناشی از بیماری آنفولانزای معده، از جو دو سر غافل نشوید؛ چراکه علاوه بر درمان تهوع در درمان اسهال نیز نقش مهمی دارد.
واکسن بیماری آنفولانزا
واکسن یک فرآوردهی زیستی است که در مقابل یک میکروب یا ویروس مشخص، ایمنی فعال اکتسابی تولید میکند. واکسن آنفولانزا یکی از انواع واکسنهای تولید شده میباشد که بدن را در مقابل ابتلا به آنفولانزا محافظت میکند. ویروس آنفولانزا همواره در حال تغییر و جهش است، به همین دلیل هر سال طی دو نوبت واکسن جدیدی برای آنفولانزا ساخته میشود.
انواع واکسن بیماری آنفولانزا
واکسن کودکان و بزرگسالان با هم تفاوت دارند و کاملا از هم متمایز هستند و آنفولانزا در دو نوع متفاوت تولید میگردد. نوع اول واکسن آنفولانزا حاوی ویروس غیرفعال است و باعث ایجاد بیماری آنفولانزا نمیشود مانند واکسن آنفولانزا تترا (lnfluvac tetra) . نوع دوم واکسن آنفولانزا اسپری دماغی است که فلومسیت نامیده میشود. ویروس موجود در این واکسن نوع دوم ضعیف شده و معمولا باعث بیماری آنفولانزا نمیشود. واکسن فلومسیت تنها برای زنان غیر باردار و افراد ۲ تا ۴۵ ساله تجویز میگردد.
بهترین زمان برای دریافت واکسن بیماری آنفولانزا
از آنجا که با شروع فصل پاییز و ماه مهر، آمار ابتلا به ویروس آنفولانزا افزایش میباید و تا پایان اردیبهشت ماه ادامه دارد، بهترین زمان برای دریافت واکسن آنفولانزا ماه مهر و آبان میباشد. لازم به ذکر است که دریافت واکسن آنفولانزا در ماه آذر نیز ایراد و مشکلی در روند درمان ایجاد نمیکند اما بهتر است برای دریافت واکسن آنفولانزا زودتر اقدام کنید. دریافت واکسن آنفولانزا برای افرادی که قصد دارند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهند پیشنهاد میشود اما با این حال استفاده از واکسن آنفولانزا برای افراد زیر واجب میباشد.
- افراد بیشتر از ۵۰ سال
- کودکان و نوجوانان با سنهای بین ۶ تا ۱۸ سال
- استفاده از واکسن آنفولانزا برای زنان پیش از اقدام به بارداری
- کارمندان، پرستاران و کارکنان بیمارستانها و آسایشگاهها
- افراد مبتلا به امراض قلبی
- افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی و ریوی مانند آسم
چه کسانی نباید واکسن آنفولانزا دریافت کنند؟
- افرادی که نسبت به این واکسن آلرژی دارند.
- تمام افرادی که نسبت به تخم مرغ حساسیت دارند.
- افرادی که ۶ هفته پس از تزریق واکسن به سندرم گیلن باره دچار میشوند.
بیماری سندروم گیلن باره (Guillain-Barre-syndrome) چیست؟
سندروم گیلن باره یک بیماری عصبی است که اعصاب پاها و دستها را درگیر میکند و باعث بروز حالت سوزش و خواب رفتگی ناگهانی پاها میشود. در صورتی که حملهی عصبی شدید باشد ممکن باعث فلج شدن اندام گردد. از مهمترین علائم این بیماری، گزگز کردن پاها، بی حسی دست و ضعف شدید و ناگهانی میشود.
عوارض جانبی استفاده از واکسن بیماری آنفولانزا
عوارض و تاثیرات واکسن آنفولانزا در کودکان و بزرگسالان متفاوت است. در ادامهی مقاله به بررسی عوارض جانی این واکسن میپردازیم:
- عوارض اسپری دماغی آنفولانزا در کودکان: آبریزش بینی، تب، درد ماهیچه، استفراغ
- عوارض اسپری دماغی آنفولانزا در بزرگسالان: آبریزش بینی، سردرد، گلودرد
- عوارض واکسن آنفولانزا در کودکان و بزرگسالان: عوارض جانبی و علائم استفاده از نوع اول واکسن آنفولانزا بسیار به بیماری سرما خوردگی شبیه میباشد. سردرد، آبریزش بینی، گلودرد و بدن درد از علائمی است که به مدت دو تا سه روز بعد از تزریق واکسن در بدن ایجاد گردد.
تفاوت کرونا و آنفولانزا
- برخلاف آنفولانزا که علائم بسیار حادی بیماری کرونا شروع بسیار ملایمی دارد و به مرور زمان علائم آن در بدن ایجاد میشود. تب کرونا مختصر و کم است اما تب ناشی از ابتلا به آنفولانزا بسیار شدید میباشد.
- برخلاف بیماری آنفولانزا، بیماری کرونا باعث میشود که حس بویایی و چشایی افراد از بین برود.
تفاوت سرما خوردگی و آنفولانزا
- سرماخوردگی یا زکام معمولاً به مشکلات دیگری منجر نمی شود، اما می تواند احتمال حمله آسم را در افراد مبتلا به آسم افزایش دهد.
- اما برعکس بیماری سرما خوردگی، آنفولانزا می تواند منجر به بروز بیماریهای شدیدی مانند ذات الریه یا عفونت های باکتریایی شود.
- بیشتر افراد طی چند روز تا ۲ هفته از آنفولانزا بهبود می یابند. علائم سرماخوردگی که به طور کلی خفیف تر میباشند، معمولاً طی ۲ الی ۳ روز به اوج خود می رسند و سپس به تدریج طی یک یا دو هفته بهبود می یابند.
- همانطور که گفته شد آنفولانزا میتواند منجر به بیماری ذات الریه و تب میشود.
در ادامهی این مقاله به روشهای درمان بیماری ذات الریه و تب میپردازیم.
ذات الریه یا سینه پهلو از جمله بیماریهای ویروسی است که در اثر ابتلا به سرما خوردگی و آنفولانزا ایجاد میشود. از مهمترین علائم ابتلا به ذات الریه تب ۴۰ درجهی سانتیگراد و سرفه با خلط سبز یا خونی میباشد. برای درمان این بیماری از داروهای زیر استفاده میشود:
- Amphotericin B
- Fluconazole
- Itraconazole
- Flucytosine
برای درمان تب نیز عموما از داروی ؛
- ناپروکسن (Naproxen)
- و آستامینوفن (Acetaminophen) استفاده میگردد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که استفاده از روشهای درمانی خانگی، در روند بهبود شما تاثیری نداشت، در صورت داشتن هر یک از علائم زیر حتما به پزشک مراجعه فرمایید.
- تب بالای ۳۸ درجهی سانتیگراد
- درد قفسه سینه
- لرز یا تعریق
- رنگ غیر طبیعی مخاط
- وجود خون در مخاط
- سرفه شدید
- مشکل در تنفس
همچنین در صورتی که به هر یک از بیماریهای زیر مبتلا هستید، در صورت داشتن علائم مشابه به آنفولانزا سریعا به پزشک مراجعه کنید.
- آسم
- بیماری قلبی
- بیماری ریوی
- دیابت
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- سکته مغزی
- صرع
- کم خونی داسی شکل
اقدامات فردی برای درمان آنفولانزا با طب سنتی بصورت خانگی
شما میتوانید مجموعهای از رفتارها را خودتان به تنهایی در خانه و بدون نیاز به کمک کسی دیگر انجام دهید. درمان خانگی آنفولانزا باعث کاهش علائم و بهبود هرچه سریعتر بیماری میشود.
-
استفاده از آب و نوشیدنیهای دیگر
فرد مبتلا به آنفولانزا به دلیل بیماری بخشی از آب بدن را از دست میدهد و دچار کم آبی میشود. زیرا تب و اسهال و به طور کلی مبارزه با بیماری موجب کم شدن آب بدن میشود. نوشیدن مایعات باعث تامین مجدد آب از دست رفتهی بدن میشود. مصرف مقادیر بالای نوشیدنیهای زیر میتواند آب از دست رفتهی بدن را تامین کند.
- آب
- آب نارگیل
- آب میوهی تازه
- آبگوشت
- نوشیدن مایعات و هیدراته کردن بدن با رنگ ادرار نیز قابل تشخیص است. تامین آب از دست رفتهی بدن سسب کمرنگ شدن رنک ادرار و شفاف شدن آن میشود. درحالیکه در مواقع کم آبی بدن رنگ ادرار زرد پررنگ است. همچنین آب به مرطوب نگه داشتن مخاط بینی و دهان کمک میکند.
- مایعات گرم مثل آبگوشت یا آب استخوان هم میتواند موج رفع سریعتر احتقان بینی و سینوسها شود. علاوه بر این به دلیل وجود مقادیر بالای پروتئین و مواد معدنی مانند سدیم و پتاسیم در این خوراکیها بدن در مقابل عامل بیماریزا تقویت میشود و سلولهای ایمنی بدن بازسازی میشود.
غرغرهی آب نمک
غرغره کردن آب نمک از اقدامات خانگی برای درمان آنفولانزا است. این کار باعث میشود گلودرد تسکین بیاید و مخاط بینی و دهان شستشو و ضدعفونی شود. برای تهیهی آب نمک باید از آب جوشیدهی سرد شده یا ولرم استفاده کنید و در هر بار غرغره کردن ۱۰ الی ۲۰ ثانیه آن را داخل دهان بچرخاتید. روزانه سه یا چهار بار باید این کار را انجام دهید. در تهیهی آب نمک دقت کنید که خیلی غلیظ نباشد و موجب آسیب به مخاط نشود. همچنین در استفادهی کودکان از آب نمک باید دقت کنید که آن را قورت ندهند.
غرغرهی گلاب و سرکهی سیب
غرغره کردن گلاب باعث از بین رفتن التهاب میشود و راههای تنفس را باز میکند. همچنین سرکه سیب باعث ضدعفونی کردن مجاری تنفسی و از بین بردن میکروبها میشود. اما باید دقت کنید غلظت این مواد در آب مناسب باشد. بهترین نسبت بین آب و این مواد ۵ به ۱ است. استفاده از آن هم باید حتماً به صورت روزانه دو یا سه مرتبه باشد که تاثیر گذاری بالایی داشته باشد.
مصرف زینک
زینک یکی از ضروریترین عناصر معدنی است که موجب تقویت سیستم ایمنی بدن میشود و باعث میشود گلبولهای سفید بتوانند در مقابل عوامل بیماریزا مقاومت بهتری داشته باشند. به این ترتیب مصرف منابع غذایی حاوی زینک میتواند موجب بهبودی سریع فرد مبتلا به آنفولانزا شود. غذاهای سرشار از زینک شامل موارد زیر است.
- گوشت قرمز
- صدف
- عدس
- نخود
- لوبیا
- لبنیات
- تخم مرغ
در مواردی هم توصیه میشود بیماران برای درمان خانگی آنفولانزا از مکملهای زینک که در داروخانه موجود است استفاده کنند.
پاشویه
درمان تب ناشی از آنفولانزا با استفاده از پاشویه کردن بسیار موثر است. به همین دلیل این توصیه را حتماً باید به خاطر داشته باشید و استفاده کنید.
عسل
درمان آنفولانزا در طب سنتی با استفاده از عسل بسیار توصیه شده است. متخصصان طب سنتی عقیده دارند عسل خواص ضد باکتریایی و ضد ویروسی دارد و به همین دلیل میتواند ویروس عامل آنفولانزا را از بین ببرد. برای استفاده از عسل باید یک قاشق از آن را به همراه چند قطره لیموی تازه داخل آب گرم یا چای بریزید و بنوشید. تکرار این عمل چند مرتبه در روز احتقان و گرفتگی گلو را بهبود میبخشد و در صورت وجود سرفه، میتواند تسکین دهندهی خوبی باشد.
به خاطر داشته باشید استفاده کردن از عسل به دلیل وجود اسپور بوتولینوم برای کودکان زیر یک سال ممنوع است. درحالیکه این ماده برای بزرگسالان بی ضرر است.
سیر
درمان آنفولانزا در خانه توسط سیر که یک خوراکی قوی برای از بین بردن میکروب است بسیار توصیه شده است. خواص درمانی سیر به دلیل وجود آلیسین است. میتوانید سیر را در غذاها استفاده کنید و نگران از دست رفتن خواص ان با پخت و پز نباشید.
درمان گیاهی آنفولانزا
طب سنتی برای افزایش مقاومت بدن در برابر عوامل بیماریزا راهکارها و اقداماتی را توصیه میکند. این اقدامات مبتنی بر استفاده از گیاهان به شکلهای مختلف مانند دمنوش یا روغنهای گیاهی است. دمنوش یا چای گیاهی ترکیبی از گیاهان دارویی است که خاصیت شفا بخش دارند. متخصصان طب سنتی این گیاهان و اثرات درمانی آنها را شناسایی میکنند و به بیماران مبتلا به آنفولانزا توصیه میکنند. در ادامه چند نمونه از دمنوشهای گیاهی مفید برای آنفولانزا را معرفی میکنیم.
درمان آنفولانزا با چای سبز
چای سبز خواص بسیاری مثل کاهش فشار خون، کاهش وزن دارد. اما به دلیل وجود آنتی اکسیدان به طور خاص میتواند درمان بسیار مناسبی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان آنفولانزا باشد. چای سبز حاوی مادهای شیمیایی به نام اپیگالوکاتچین گالات(EGCG)است که تاثیر مهاری بر ویروس عامل آنفولانزا دارد.
درمان آنفولانزا با زنجبیل
زنجبیل حاوی موادی با خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است که میتواند از بدن در برابر عوامل بیماریزا دفاع کند. نوشیدن روزانه دو لیوان چای زنجبیل تازه میتواند ضمن از بین بردن احتقان بینی و گلو موجب بهبود سایر علائم آنفولانزا نیز شود.
درمان آنفولانزا با میخک
میخک باعث باز شدن ریهها میشود و از این طریق میتواند حال بیماران مبتلا به آنفولانزا را بهتر کند تا بتوانند به راحتی نفس بکشند.
درمان آنفولانزا با چای بادرنجویه
گیاه بادرنجویه با خاصیت ضدویروسی و ضد باکتریایی از بدن در برابر عوامل بیماریزا دفاع میکند. این گیاه مقادیری ویتامین C دارد و میتواند از بدن محافظت کند و سیستم ایمنی را قوی تر نماید.
درمان آنفولانزا با چای نعناع فلفلی
چای نعنا فلفلی یکی از موثرترین دمنوشها برای از بین بردن ویروسها و عوامل بیماریزا است. این دمنوش علاوه بر از بین بردن علائم احتقان و تقویت بدن میتواند اسهال و استفراغ ناشی از آنفولانزا را نیز درمان کند.
درمان آنفولانزا با اکالیپتوس
برگ اکالیپتوس تاثیر درمانی زیادی در پایین آوردن تب دارد و میتواند بیماری آنفولانزا را به طرز موثری درمان کند. متخصص طب سنتی استفاده از دمنوش اکالیپتوس را به صورت روزانه به بیماران مبتلا به آنفولانزا توصیه میکند.
درمان آنفولانزا با چای دارچین
درمان خانگی آنفولانزا با چای دارچین یک اقدام موثر درمانی است. زیرا دارچین دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است و میتواند عامل بیماری را از بین ببرد. نکات مهم در استفاده از دمنوشهای گیاهی که باید به خاطر داشته باشید:
- درصورتیکه باردار هستید قبل از استفاده حتماً با پزشک معالج تماس بگیرید و از بیخطر بودن دمنوش برای مادر باردار و جنین مطمئن شوید.
- دمنوشها را با حرارت غیرمستقیم بخار کتری یا روی توری درست کنید و موظب باشید که نجوشد.
- برای تهیهی دمنوشی با ترکیب چند گیاه حتماً از نداشتن تداخلات میان آن گیاهها اطمینان حاصل کنید.
- اگر از داروی خاصی استفاده میکنید با پزشک خود در مورد نداشتن تداخلات دارویی دمنوشهای گیاهی با دارو اطمینان کسب کنید.
درمان آنفولانزا با روغنهای گیاهی
روغنگیاهی میتواند موجب از بین بردن ویروس عامل آنفولانزا شود و از این طریق موجب بهبود فرد و کاهش علائم میشود. اما باید دقت داشته باشید استفاده از این روغنها خوراکی نیست و باید به روی پوست استعمال شود. انواع روغنهای گیاهی موثر در درمان آنفولانزا شامل موارد زیر است.
- روغن دارچین
- روغن نعناع
- روغن شمعدانی
- روغن لیمو
- روغن آویشن
- روغن پونه کوهی
- روغن اکالیپتوس
درمان خانگی آنفولانزا با بخور
درمان آنفولانزا در خانه با بخور دادن یک اقدام بسیار مفید است. زیرا رطوبت باعث از بین رفتن عامل بیماریزا میشود و از طریق آن تورم بینی و ریه هم تسکین مییابد. بخور دادن علاوه بر باز کردن راههای تنفسی سرفهها را هم کم میکند و از این طریق موجب بازگشت سلامتی میشود. علاوه بر بخور دادن سعی کنید محیط خانه را مرطوب نگاه دارید. زیرا عامل بیماری آنفولانزا در محیط خشک خیلی سریعتر رشد میکند. برای این منظور میتوانید از دستگاه مرطوب کنندهی هوا استفاده کنید. اما در استفاده از دستگاه بخور دقت داشته باشید که آب آن را به صورت روزانه عوض کنید. چون باقی ماندن آب داخل دستگاه باعث رشد کپک و قارچ میشود.
روش صحیح بخور دادن چگونه است؟
یک قابلمه پر از آب را روی گاز قرار دهید تا بجوشد و سر خود را بالای قابلمه بگیرید و نفس بکشید تا بخار آب وارد دستگاه تنفس شما شود. میتوانید یک پارچهی نازک یا حوله هم روی سر خود بیندازید. استفاده از چند قطره روغن اسطوخودوس یا اضافه کردن برگ آن به آب جوش میتواند باز شدن راه تنفس را تسهیل کند.
رژیم غذایی افراد مبتلا به آنفولانزا
کسانی که مبتلا به آنفولانزا میشوند برای درمان خانگی آنفولانزا باید از غذاهای مقوی، آبکی و گرم استفاده کنند. به همین جهت خوردن آب گوشت قرمز و آب استخوان که حاوی مقادیر بالای پروتئین و آهن است به بیماران توصیه میشود. غذاهای گرم مانند سوپ و آش هم به تسکین درد و ناراحتی ناشی از بیماری کمک زیادی میکند و موجب بازشدن راههای تنفسی فرد میشود.
همچنین برای درمان آنفولانزا در خانه بهتر است بیماران از غذاهایی که به راحتی هضم میشوند مانند موز، برنج، سیب، نون تست، بلغور جو دوسر استفاده کنند. اما خوردن غذاهای تند و پرادویه به دلیل تحریک گلو و افزایش سرفه ممنوع است. نوشیدنیهای الکلی، سیگار کشیدن و غذاهای سنگین و دیر هضم، فست فود، شیر، پنیر در رژیم غذایی مبتلایان به آنفولانزا باید محدود و قطع شود.
ویتامین C یکی از عناصر ضروری برای تقویت سیستم ایمنی بدن است که میتواند باعث بالا رفتن مقاومت در برابر آنفولانزا شود. همچنین درمان موثری برای عفوتهای دستگاه تنفسی است. منابع غنی از ویتامین C شامل مرکبات مانند پرتقال، نارنگی، گریپ فروت، سبزیجات برگ تیره مانند اسفناج و کلم بروکلی است. توصیه میکنیم درصورتیکه مبتلا به آنفولانزا هستید حتماً از سبزیجات تازه و آب پرتقال به صورت روزانه استفاده کنید.
پروبیوتیکها یک گروه از باکتریها هستند که در بدن یافت میشود. در مواقع بیماری استفاده کردن از لبنیات حاوی پروبیوتیک میتواند باعث بهبودی سریعتر و کاهش عفونتهای تنفسی میشود. ماسک پروبیوتیک یک منبع خوشمزه و مفید برای درمان آنفولانزا است که به بیماران توصیه میشود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بروز علائمی مانند سرفه، آبریزش بینی و گرفتگی آن، تب بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد میتواند به عنوان نشانههای آنفولانزا تلقی شود. این علائم با درمان خانگی آنفولانزا در مراحل ابتدایی بیماری از بین میرود. اما اگر علائم بهبود نیافت و تب باقی ماند، درد روی قفسه سینه احساس کردید، لرز یا تعریق داشتید، در خلط خون یا مخاط مشاهده کردید یا حتی مشکلی در تنفس داشتید باید هر چه سریعتر به پزشک متخصص ریه مراجعه کنید.
غذاهایی که در زمان آنفولانزا باید بخورید.
مصرف غذا، انرژی و مواد مغذی مختلف مورد نیاز بدن را تامین میکند، در زمان بیماری نیاز به برخی مواد مغذی در بدن بیشتر میشود و شما با انتخاب درست مواد غذایی مختلف میتوانید این نیاز ها را تامین کنید و بهبود هرچه سریعتر آنفولانزا به انتخاب شما در مصرف مواد غذایی بستگی دارد. برای درمان آنفولانزا در هنگام ابتلا به بیماری غذاهای زیر را مصرف کنید:
- آبگوشت
شاید شما در موقع ابتلا به آنفولانزا مصرف گوشت مرغ یا گوشت قرمز را ترجیح دهید اما آبگوشت یکی از بهترین مواد غذایی برای مصرف هنگام ابتلا به بیماری و تسریع روند بهبودی آنفولانزا است،
هنگام ابتلا به سرماخوردگی یا آنفولانزا به محض شروع علائم بیماری تا زمان بهبودی کامل میتوانید از آبگوشت استفاده کنید، مصرف آبگوشت در هنگام ابتلا به آنفولانزا از دهیدره شدن و از دست رفتن آب بدن جلوگیری میکند و بدن شما را گرم نگه میدارد و میتواند به تسکین گلودرد و کاهش التهاب در مجاری تنفسی کمک کند.
البته باید مراقب میزان نمک و چربی آبگوشت باشید که پرچرب و پرنمک نباشد!
- سوپ مرغ
دومین غذای مفید برای درمان آنفولانزا سوپ مرغ است، سوپ مرغ همه خواص آبگوشت را به همراه مقدار زیادی پروتئین و املاح به همراه دارد، تکه های گوشت مرغ پروتئین و برخی مواد معدنی را برای بدن شما فراهم میکند، میتوانید از هویج و سبزیجات مختلف هم برای تامین بخشی دیگر از ویتامین ها و املاح مورد نیاز بدن در هنگام بیماری و برای بهبود آنفولانزا استفاده کنید.
مصرف سوپ در طی آنفولانزا و سرماخوردگی به تامین آب بدن و جلوگیری از دهیدره شدن بدن شما و همینطور تامین بخشی از مواد مغذی مورد نیاز بدن هنگام بیماری کمک بسیار زیادی میکند، البته همانند آبگوشت باید مراقب میزان نمک مصرفی در تهیه سوپ باشید.
- سیر
در حالی که ممکن است بسیار از افراد از سیر به عنوان یک ماده غذایی و چاشنی برای طعم دهندگی به غذا نگاه کنند اما در واقع برای قرن ها در کشور های مختلف از سیر به عنوان یک جایگزین دارویی و در درمان بیماری ها استفاده میشده است.
در طی مطالعه ای که در مورد تاثیر مکمل سیر بر روی بزرگسالان مبتلا به آنفولانزا صورت گرفت مشاهده شد که مصرف سیر به افزایش قدرت سیستم ایمنی و کاهش علائم آنفولانزا کمک زیادی میکند.
البته شما مجبور نیستید که حتما از مکمل سیر استفاده کنید بلکه میتوانید از سیر خام یه صورت جداگانه و یا در تهیه غذا استفاده هم استفاده کنید، برای جلوگیری از پیشرفت بیماری فراموش نکنید که به محض بروز علائم آنفولانزا از سیر استفاده کنید.
-
ماست
ماست با میکروارگانیسم های مفید زنده نه تنها به بهبود گلودرد کمک میکند، بلکه موجب افزایش قدرت سیستم ایمنی شما هم میشود، بر اساس مطالعه ای که بر روی موش ها صورت گرفت مصرف ماست به افزایش قدرت ایمنی بدن و جلوگیری و درمان آنفولانزا کمک میکند.
علاوه بر کمک به سیستم ایمنی، ماست دارای مقدار زیادی پروتئین است که به ترمیم بافت های آسیب دیده و سلول های مرده بدن کمک زیادی میکند.
شما در هنگام سرما خوردگی یا آنفولانزا میتوانید از ماست به عنوان یک میان وعده خوب استفاده کنید اما مراقب باشید که به آن نمک یا شکر اضافه نکنید. به این نکته هم توجه داشته باشید که از ماست های ترش هنگام گلودرد استفاده نکنید.
-
ویتامین C
نقش ویتامین C در درمان بیماری ها و بخصوص درمان سرماخوردگی و آنفولانزا بر کسی پوشیده نیست، ویتامین C یک ریز مغذی بسیار مهم برای سیستم ایمنی بدن است و مصرف منظم منابع ویتامین C در رژیم غذایی به افزایش قدرت سیستم ایمنی شما بخصوص در زمان بیماری کمک بسیار شایانی میکند.
هرچند مصرف مکمل ویتامین C به تامین نیاز های بدن کمک میکند اما استفاده از منابع طبیعی ویتامین C نظیر مرکبات، کیوی، توتفرنگی، گوجه و ... بسیار موثر تر از استفاده از مکمل های دارویی است.
برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا و یا در زمان ابتلا به بیماری وبرای درمان تغذیه ای آنفولانزا میتوانید از منابع ویتامین C در وعده های اصلی و یا در میان وعده ها به میزان زیاد استفاده کنید.
-
سبزیجات برگ سبز
مصرف اسفناج، کلم کیل و سایر سبزیجات برگ سبز در زمانی که به آنفولانزا مبتلا هستید موجب افزایش قدرت سیستم ایمنی و درمان سریعتر آنفولانزا شود. این سبزیجات علاوه بر ویتامین C دارای مقادیر زیادی ویتامین E هم هستند که یکی دیگر از ریز مغذی های مورد نیاز سیستم ایمنی بدن است.
ترکیب سبزیجات برگ سبز با میوه ها به صورت اسموتی یک میان وعده عالی برای مصرف در زمان بیماری است، بعلاوه میتوانید به صورت سالاد به همراه آبلیمو و اندکی روغن زیتون به عنوان دسر از آنها استفاده کنید.بهتر است در زمان ابتلا به بیماری از مواد غذایی که به افزایش قدرت سیستم ایمنی منجر میشوند بیشتر استفاده کنید.
-
بروکلی
بروکلی منبع بسیار خوبی از انواع مواد مغذی است که میتواند کمک زیادی به درمان آنفولانزا کند. تنها یک واحد از کلم بروکلی در طول روز میتواند به تامین مقدار زیادی ویتامین C و ویتامین E برای کمک به سیستم ایمنی بینجامد. علاوه بر این بروکلی محتوای مقدار زیادی کلسیم و فیبر هم میباشد.
هنگامی که اشتهای شما رو به بهبودی است و تمایل بیشتری به مصرف غذاها دارید مصرف کلم بروکلی را فراموش نکنید، میتوانید از بروکلی در تهیه سوپ هم استفاده کنید و از مزایا و خاصیت های آن بهره ببرید. کماکان باید مراقب محتوای نمک و سدیم در رژیم غذایی خود باشید.
-
جو دو سر
در هنگامی که شما بیمار هستید یک لیوان جو دو سر پخته شده و گرم یک غذای مفید برای درمان آنفولانزا و سرماخوردگی است، جو دو سر همانند سایر غلات کامل منبع طبیعی خوبی از ویتامین E است که به افزایش قدرت ایمنی بدن می انجامد. جو دو سر حاوی پلی فنول ها با خاصیت آنتی اکسیدانی و فیبر های بتا گلوکان به عنوان تقویت کننده سیستم ایمنی هم میباشد. برای استفاده از همه خواص جو دوسر از انواع کامل آن و تصفیه نشده آن در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
-
ادویه ها
احتمالا در انتهای بیماری و ابتلا به سرماخوردگی دچار گرفتگی سینوس ها و سینه میشوید، برخی ادویه ها مثل فلفل و ترب کوهی به کاهش این حالت و تنفس بهتر شما کمک میکند، البته باید توجه داشته باشید که مصرف غذاهای تند و پر ادویه در زمانی که گلودرد دارید باید خودداری کنید. مصرف مایعات در زمان بیماری فراموش نشود.
از دست دادن آب بدن در طی آنفولانزا و سرماخوردگی بسیار معمول است و این مسئله به دلیل کاهش اشتهای بیمار و امتناع از خوردن و نوشیدن و از دست دادن آب بدن با عرق کردن و تبخیر به علت بالا رفتن دمای بدن به هنگام مبارزه بدن با ویروس و عوامل خارجی است.مصرف مایعات در رژیم غذایی نه تنها در عملکرد عمومی بدن نقش بسیار مهم دارد، بلکه در جلوگیری و درمان عفونت هم نقش بسیار مهمی را ایفا میکند.
در بین مایعات مختلف آب بهترین نوشیدنی برای تامین مایعات مورد نیاز بدن است، علاوه بر این آب به عنوان یک سم زدای طبیعی در بدن عمل میکند. اگر شما خیلی تمایلی به نوشیدن آب ندارید و یا ترجیح میدهید از نوشیدنی های طعم دار استفاده کنید میتوانید از نوشیدنی های زیر استفاده کنید:
- آبگوشت
- چای زنجبیل
- دمنوش گیاهی با عسل
- شربت عسل و آبلیموی گرم (به میزان برابر با هم ترکیب کنید)
- آبمیوه طبیعی (از آبیموه های طبیعی که در منزل تهیه میکنید استفاده کنید)
در صورت دهیدره شدن بدن میتوانید از نوشیدنی های ورزشی حاوی الکترولیت که در تهیه آنها شکر کمی به کار رفته استفاده کنید، گرچه در ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزای فصلی اسهال و استفراغ رایج نیست اما در صورتی که دچار این حالت شدید حتما از نوشیدنی های حاوی الکترولیت برای تامین الکترولیت های از دست رفته بدن در برنامه غذایی روزانه خود استفاده کنید.
۴ گروه غذایی که در زمان ابتلا به آنفولانزا نباید مصرف کنید.
دانستن چیزهایی که نباید هنگام آنفولانزا و سرماخوردگی مصرف کنید دقیقا به اندازه اینکه چه چیز هایی را باید مصرف کنید مهم است، در ادامه لیستی از غذاها که نباید در هنگام سرماخوردگی و آنفولانزا مصرف کنید را میخوانیم:
- الکل: این ماده سبب کاهش قدرت ایمنی بدن و از دست رفتن آب بدن میشود.
- نوشیدنی های کافئینه: نوشیدنی های کافئین دار مثل قهوه، چای غلیظ، نوشابه های کولا و ... باعث از دست رفتن هرچه بیشتر آب بدن میشود، بعلاوه بسیاری از این نوشیدنی ها حاوی مقداری شکر هستند که برای بیماران مناسب نیست.
- غذاهایی با بافت خشن: بیسکوییت ها، چیپس ها و غذاهایی که بافت سخت دارند سرفه و گلودرد را تشدید میکنند و نباید در هنگام گلودرد از این مواد استفاده کنید.
- غذاهای فراوری شده: غذاهای فراوری شده نظیر فست فود ها و تنقلات و یا غذاهایی که فراوری زیادی روی آن صورت میگیرد دارای مواد مغذی کمتری هستند، در طی بیماری بدن شما سعی دارد که به ترمیم قسمت های آسیب دیده بدن و بهبود سلامت بدن بپردازد و مساله تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن در دوران بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است.
استفاده از غذاهای مناسب و جلوگیری از دهیدره شدن برای بهبود آنفولانزا و سرماخوردگی بسیار مهم است، معمولا دوره اوج بیماری پس از ۵ روز رو به بهبودی میرود و بدن در مبارزه علیه بیماری پیروز میشود، با این حال در حدود ۲ هفته طول میکشد تا علائم بیماری به طور کامل بهبود پیدا کند. در صورتی که بیماری شما منجر به عفونت ثانویه دیگری شود ممکن است زمان بهبودی شما کمی بیشتر طول بکشد، در هر حال توجه به این نکته که باید از غذاهای مناسب و مایعات کافی تا زمان بهبودی علائم استفاده کنید بسیار مهم است.
تعداد بازدید : 69
نظرات دیگران؛