مشکلات گوارشی

انواع بیماری‌های گوارشی

بیماری‌های زیادی وجود دارند که در فرآیند خود روی سیستم گوارشی تاثیر می‌گذارند. بیماری‌هایی نیز هستند که در صورت بروزشان باید دکتر آن را بررسی کند، مانند کولیت روده.

۱- سندروم روده تحریک پذیر

 سندروم روده تحریک پذیر  بیشتر در خانم‌ها ایجاد می‌شود. علائم این بیماری عبارت‌اند از درد شکم، گرفتگی یا پف کردگی با کار کردن شکم، دفع مقدار زیادی گاز، یبوست، اسهال و مخاط در مدفوع.

۲- عفونت‌های دستگاه گوارش

نام دیگر آن آنفولانزای روده و بسیار ناراحت کننده است. خوشبختانه بدون ایجاد مشکل‌های جدی رفع می‌شود. اگر به مدت ۲۴ ساعت نمی‌توانید مواد مایع را در شکم خود نگه دارید، در مدفوع یا استفراغ خون می‌بینید، نشانه‌های کم آبی دارید یا تب کرده‌اید، باید به پزشک مراجعه کنید.

۳- یبوست

یبوست وحشتناک است. اگر مشکلتان رفع نشد، حتما باید معاینه شوید. یبوست مزمن چندین روز ادامه دارد بدون اینکه روده حرکتی طبیعی داشته باشد. در چنین مواقعی حس می‌کنید روده سفت شده و هرچه فشار می‌آورید بی‌فایده است.

۴- بیماری رفلاکس دستگاه گوارش

این اختلال گوارشی است که در صورت رسیدگی نکردن به آن می‌تواند منجر به مشکل‌های جدی برای سلامتی شود. علائم خیلی آرام خود را نشان می‌دهند و شامل نشانه‌هایی مانند سوزش سر دل، درد در قفسیه سینه، دشواری در بلعیدن، برگشت دادن غذا، مایع سوزاننده یا احساس توده در گلو است. این مشکل‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که اسید از معده وارد مری شود. این بیماری بسیار جدی است و باعث بروز سرطان مری می‌شود.

۵- سنگ کیسه صفرا

سنگ‌های کیسه صفرا، بسیار کوچک و اذیت کننده‌اند. این سنگ‌ها از کلسترول و صفرا ساخته می‌شوند. سنگ کیسه صفرا در زنان بیشتر شایع است. این سنگ‌ها می‌توانند باعث عفونت، تحریک و التهاب شوند که همگی درد آورند. در این بیماری درد ناگهان شروع می‌شود. بیشتر آن را در سمت راست بالای شکم و یا بین تیغه‌های شانه‌ها حس می‌کنید.

۶- بیماری زخم پپتیک

این هم از دیگر مشکلات گوارشی است که نباید آن را شوخی گرفت. خود را به صورت یک معده درد ساده نشان می‌دهد. این بیماری بیشتر به خاطر یک نوع باکتری به نام H. pylori بروز می‌کند. این بیماری لایه محافظتی درون معده را دچار مشکل  و زخم‌های دردناک ایجاد می‌کند.

۷- دیورتیکولیت

این مشکل بسیار جدی با التهاب یا عفونت کیسه‌های کوچک انباشته در امتداد پوشش سیستم گوارش، اغلب در قسمت پایین روده بزرگ ایجاد می‌شود. این مشکل می‌تواند خفیف یا بدون علائم باشد؛ اما ممکن است منجر به درد، تب، یبوست یا اسهال شود.

۸- پانکراتیت

علائم پانکراتیت عبار‌ت‌اند از درد شکمی، دردی که تا کمر می‌رود و درد شکمی که بعد از خوردن یک وعده بدتر می‌شود. حالت تهوع، استفراغ، کاهش وزن بی‌دلیل و حساس شدن شکم از دیگر نشانه‌های این بیماری‌اند. گاهی درمان این بیماری به مدتی بستری شدن در بیمارستان نیاز دارد.

چه چیزهایی باعث ایجاد مشکل گوارشی می‌شوند؟

عوامل زیادی از جمله محدود کردن نادرست برنامه غذایی یا استرس می‌تواند به ایجاد مشکلات گوارشی منجر شود. در ادامه این عوامل را بررسی خواهیم کرد.

۱- رژیم لاغری نادرست

رژیم‌های لاغری نادرست برای اینکه به لاغری کمک کنند وعده‌های غذایی را به شدت محدود می‌کنند. افرادی که از این رژیم‌ها پیروی می‌کنند در واقع به مدت طولانی گرسنگی می‌کشند. این كار موجب افت قندخون و عوارض عصبی ناگوار خواهد شد. مانند سرگیجه، سردرد، ضعیف شدن حافظه، كاهش تحرك، بی‌حوصلگی، سستی و رخوت، عصبانیت، پرخاشگری و افسردگی.

بعد از مدت طولانی غذا نخوردن، فرد از رژیم گرفتن خسته می‌شود و مقدار زیادی غذا می‌خورد. خالی نگاه داشتن و ناگهان انباشتن معده از غذا موجب ناراحتی‌های دستگاه گوارش از قبیل پری و سنگینی معده، دل درد، دل‌پیچه و اسهال، ترش كردن و بازگشت غذا به مری می‌شود. اگر می‌خواهید وزنتان را کم کنید باید از رژیم غذایی مناسبی پیروی کنید که همه مواد مغذی بدن شما را تامین کند. سه وعده غذای اصلی و سه وعده میان‌وعده برای‌تان در نظر گرفته باشد.

۲- پرمشغله بودن و گرفتاری بیش از حد

بسیاری از افراد، به‌خصوص در شهرهای بزرگ و پر‌جمعیت، به علت مشغله شدید روزانه فرصت كافی جهت صرف غذا برای خود نمی‌گذارند. برای همین وعده‌های غذایی را حذف و غذای خود را محدود به یك وعده در روز می‌کنند. در نتیجه بازهم معده‌شان برای مدت طولانی خالی می‌ماند و سپس پر می‌شود. این شکل غذا خوردن موجب بروز استرس در فرد شده و باعث می‌شود كه شخص غذای خود را با عجله و بدون جویدن كامل مواد غذایی ببلعد. همه این‌ها نه تنها باعث چاقی و اضافه وزن می‌شود، بلکه موجب هضم و جذب نشدن كافی غذا و دفع مقدار زیادی از مواد مغذی مصرفی از روده شده كه نتیجه آن سوء‌تغذیه و مشکلات گوارشی است.

۳- كم آب نوشیدن در طول شبانه‌روز

آب تاثیر بسیار مهمی در واكنش‌های بیولوژیكی داخلی بدن و سلامت انسان دارد. همچنین نقش مهمی در رفع یبوست ایفا می‌كند. افرادی كه در نوشیدن آب کوتاهی می‌کنند، خیلی بیشتر از سایر افراد در معرض عارضه یبوست قرار می‌گیرند. امروزه یبوست از اختلال‌های شایع است. یبوست می‌تواند عواقبی وخیم و گاه جبران نکردنی داشته باشد.

توقف مواد غذایی در دستگاه گوارش‌ افرادی طولانی است كه مبتلا به یبوست‌اند. به این دلیل مواد سرطان‌زا برای مدت بیشتری در جداره روده قرار می‌گیرند كه در نتیجه احتمال بروز سرطان‌های دستگاه گوارش، به خصوص سرطان روده بزرگ (كولون)، در این افراد جدی‌تر می‌شود.

۴- نوشیدن آب همراه غذا یا بلافاصله قبل یا بعد از غذا

عمل بلع یك واکنش كاملاً‌ طبیعی است. برای انجام این عمل هیچگونه نیازی به آب نیست. اگر كسی نتواند غذا را به طور طبیعی قورت بدهد و برای این كار نیاز به آب داشته باشد، احتمال زیاد مشکلی در مری دارد. وجود عارضه‌ای در مری یا انقباض عضله‌های آن به علت استرس و اختلال‌های عصبی پیش می‌آید. مصرف آب و نوشیدنی‌ها همراه غذا ۳ اشكال اساسی دارد:

• آب با پر كردن معده اشتها را کم می‌کند. در نتیجه شخص نمی‌تواند به میزان لازم غذا میل کند. نیازهای تغذیه‌ای او تأمین نمی‌شود . این امر منجر به سوء تغذیه، اختلالات ناشی از آن، نفخ و سنگینی دستگاه گوارش خواهد شد.
• مصرف آب زیاد همراه غذا شیره گوارشی را رقیق می‌کند. در نتیجه شیره‌های گوارشی توانایی خود را در هضم و جذب غذای مصرفی از دست می‌دهند و شخص مبتلا به سوء‌تغذیه می‌شود.
• غذای هضم نشده به قسمت‌های پایینی دستگاه گوارش رفته و در آنجا تخمیر می‌شود. به همین فرد احساس نفخ می‌کند. این امر منجر به دل‌پیچه، دل درد، نفخ و اختلال‌های گوارشی می‌شود.

*پس بهتر است از نیم ‌ساعت قبل از غذا تا حدود یك ساعت بعد از آن، آب ننوشید*

۵- غذاهای سرخ کرده و چرب

سرخ کردن غذا از نظر تغذیه‌ای و گوارشی برای انسان زیان‌آور است. هنگام سرخ كردن غذا، روغن بسیار داغ می‌شود و حرارت آن تقریبا به دو برابر حرارت پخت می‌رسد. در این درجه حرارت بسیار زیاد اكثر مواد مغذی موجود در غذا از بین می‌رود. بنابراین غذاهای سرخ كرده فاقد ارزش غذایی‌اند. غذاهای سرخ كرده مدت زیادی در معده باقی می‌مانند. معمولا پس از صرف غذاهای سرخ كرده، دستگاه گوارش سنگین می‌شود كه نفخ و اختلال‌های گوارشی پیامد آن است. قسمتی از غذای سرخ کردنی هضم نشدنی باقی می‌مانند كه این امر منجر به عوارض و اختلالات گوارشی می‌شود و به سلامت دستگاه گوارش لطمه می‌زند.

۶- گرمازدگی

گرمازدگی باعث بروز بیماری اسهال و استفراغ می‌شود. منشا این بیماری‌ها ویروسی است که در غذاهای فاسد شده یافت می‌شود. زمانی که هوا گرم است مواد غذایی به سرعت فاسد می‌شوند. مسمومیت غذایی به خاطر مصرف شیر، ماهی، گوشت چرخ کرده یا غذاهایی بیشتر خواهد شد که مدتی خارج از یخچال بیرون مانده‌اند. عفونت‌های دستگاه گوارش با منشا ویروسی نیز با اسهال و استفراغ همراه است. درصورتی بیماری وخیم شده و بیمار باید در بیمارستان بستری شود که سر موقع به مراکز درمانی مراجعه نکند.

علائم مشکلات گوارشی چیست؟

مشکلات گوارشی به هیچ وجه شوخی‌بردار نیستند، مخصوصا اگر باعث شوند مرتب دستشویی بروید و یا دچار نفخ های وحشتناک شوید. مشکلات گوارشی می تواند از بالای مری تا پایین روده اتفاق بیفتد. شایع‌ترین علائم مشکلات گوارشی عبارت‌اند از:

• اسهال؛
• یبوست؛
• حالت تهوع؛
• استفراغ؛
• گرفتگی روده.

دیگر نشانه‌های اولیه علائم مشکلات گوارشی که ممکن است زیاد واضح نباشند اما مشکل ساز می‌شوند، عبارت‌اند از:

• بیش از حد آروغ زدن؛
• سرگیجه؛
• پاک کردن بیش از حدِ گلو؛
• گلو درد بی ربط به عفونت؛
• سوزش سر دل؛
• مشکل در قورت دادن نوشیدنی یا غذاهای جامد؛
• احساس درد در مری؛
• پف کردگی یا نفخ شکم؛
• غذای هضم نشده در مدفوع یا مدفوع چرب؛
• تغییر در عادات روده؛
• مدفوع کم رنگ؛
• ادرار با رنگ تیره؛
• از دست دادن اشتها؛
• کاهش وزن بی‌دلیل؛
• درد مفصل یا گرفتگی؛
• درمان مشکلات گوارشی

اگر جزء ۷۰ میلیون نفری باشید که با مشکل گوارشی دست و پنجه نرم می‌کند، حتما می‌دانید داشتن این مشکل چه دردسرهایی دارد. روند بهینه سازی دستگاه گوارش نیازمند مقداری آزمون خطا و همچنین راهنمایی پزشک است. اما با برخی تغییرها در رژیم غذایی خود و انجام بعضی کارها می‌توانید عملکرد دستگاه گوارش خود را بهبود ببخشید.

۱- روز را با نوشیدن آب گرم و لیمو آغاز کنید

نوشیدن روزانه این معجون آرامش بخش به تحریک عملکرد کبد کمک می‌کند و شروعی مجدد برای سیستم گوارشی‌تان است.

۲- چند مینی روزه اضافه کنید

طوری تنظیم کنید که شام را تا ساعت ۷ شب میل کرده باشید. با این کار بین دو وعده به خود ۱۲ تا ۱۴ ساعت زمان داده‌اید که می‌توان آن را به عنوان یک دوره کوتاه روزه داری به حساب آورد. اینگونه فاصله انداختن بین دو وعده می‌تواند به سیستم گوارشی‌تان که دچار فعالیت بیش از حد شده است فرصتی برای استراحت بدهد، کبد را تمیز کند، سیستم ایمنی را تقویت کند و التهاب را پایین بیاورد.

۳- زمانی را برای مراقبت از خود کنار بگذارید

در میان کارهایی که در طول روز دارید مدت زمانی را برای رسیدگی به خود قرار دهید. حمام کنید، یک رمان رومانتیک بخوانید، چند حرکت آرامش بخش یوگا انجام دهید و یا خود را مهمان یک ماساژ کنید.

۴- چای بنوشید

نوشابه‌ها و دیگر نوشیدنی‌های مضر را کنار بگذارید و کمی چای یا دمنوش میل کنید. نوشیدن دمنوشی که حاوی زنجبیل یا قاصدک است می‌تواند به سیستم گوارش کمک کند و همچنین موجب آرامش و کاهش استرس نیز شود.

۵- دریافت فیبر خود را افزایش دهید

خوردن غذاهایی که سرشار از فیبرند کمک می‌کنند گوارشتان طبیعی بماند. حرکت طبیعی روده از اجزاء مهم تثبیت سلامت کلی است چون سمومی که در روده بزرگ انباشته شده‌اند را از بین می‌برد.

۶- از قند، الکل، گوشت قرمز، غذاهای فرآوری شده و نان پرهیز کنید

این غذاها دلایل شایع التهاب به شمار می‌آیند. مجبور نیستید که برای همیشه از آن‌ها پرهیز کنید؛ اما به مدت یک هفته این کار را امتحان کنید. از اینکه چقدر شکمتان صاف می‌ماند تعجب خواهید کرد.

۷- ورزش کنید

ورزش باعث تحریک گوارش و نظم و ترتیب گرفتن ذهن می‌شود. با کارهایی ساده می‌توانید به خود کمک کنید. حتی انجام چند حرکت ساده یوگا یا مقداری پیاده روی نیز می‌تواند به آرام کردن سیستم گوارشتان کمک کند. البته،  ورزش بعد از غذا، به گوارشتان آسیب می‌زند.

۸- در خانه غذا بپزید

کالری‌های پنهان زیادی در غذاهای آماده یا غذای رستوران‌ها وجود دارد. غذا درست کردن در خانه باعث می‌شود روی آنچه داخل غذا می‌ریزید، کالری و مقدار وعده کنترل داشته باشید. همچنین آشپزی می‌تواند فعالیتی آرامش بخش باشد که با عزیزانتان از آن لذت ببرید.

۹- مدیتیشن کنید

مدیتیشن راهی ملایم و تاثیر گذار است که می‌توانید با آن ذهن و بدنتان را تمیز کنید. مدیتیشن کمک می‌کند هوس غذایی را مهار کنید و با کمک آن روی احساس‌های‌تان کنترل داشته باشید. روزانه ۱۰ تا ۲۰ دقیقه برای مدیتیشن زمان بگذارید.